Ουρολιθίαση, Λιθίαση ουροποιητικού συστήματος
Ουρολιθίαση είναι η δημιουργία λίθων στην αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος. Ανάλογα με την εντόπιση, έχουμε λιθίαση των νεφρών, λιθίαση των ουρητήρων, λιθίαση της ουροδόχου κύστης και τέλος λιθίαση της ουρήθρας. Αποτελεί την τρίτη κατά σειρά συχνότητας πάθηση στον άνθρωπο μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη. Οι λίθοι του ουροποιητικού συστήματος εμφανίζονται σε άτομα κάθε ηλικίας και φύλου, σε κάθε φυλή και χώρα και είναι γνωστοί από τους αρχαίους χρόνους.
Η νεφρολιθίαση ή "πέτρα στα νεφρά", είναι ασθένεια γνωστή εδώ και 5.000 χρόνια.
Μέχρι πριν από 30-35 χρόνια η αντιμετώπιση της ουρολιθίασης παρέμενε δύσκολη, ιδιαίτερα τραυματική, επικίνδυνη και συχνά με σοβαρές επιπλοκές. Σήμερα χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας οι πέτρες του νεφρού, του ουρητήρα και της κύστεως αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους :
- Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL)
- Ουρητηρο-Νεφρολιθοτριψία άκαμπτη ή εύκαμπτη (URS/RIRS)
- Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία (PCNL)
- Ενδοσκοπική συνδυαστική ενδονεφρική χειρουργική (ECIRS)
«...και να μην χειρουργήσω πάσχοντες από λίθους αλλά να αφήσω αυτή την πράξη στους ειδικούς...»
Από τον όρκο του Ιπποκράτη
Νεφρολιθίαση
Η αξονική τομογραφία χωρίς την χρήση σκιαγραφικού αποτελεί την πιο αξιόπιστη μέθοδο απεικόνισης (gold standard), και υπερτερεί έναντι όλων των άλλων στη διάγνωση της ουρολιθίασης.
Με την αξονική τομογραφία μπορούμε να απεικονίσουμε σχεδόν το 100% των λίθων. Αναδεικνύονται το ακριβές μέγεθος, η ακριβής θέση στο ουροποιητικό σύστημα, η πυκνότητα και η εσωτερική αρχιτεκτονική του λίθου, η απόσταση από το δέρμα και οι ανατομικές σχέσεις με τα γειτονικά όργανα. Παρατηρήσεις ιδιαίτερης σημασίας για την επιλογή της σωστής θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Ναι, ένας νεφρός μπορεί να κινδυνέψει από ένα λίθο.
- Σε περίπτωση απόφραξης και πυρετού (αποφρακτική πυελονεφρίτιδα) μπορεί να οδηγηθούμε σε εξαιρετικά επείγουσες καταστάσεις, που αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα, υπάρχει κίνδυνος όχι μόνο το ουροποιητικό σύστημα, αλλά και για την ίδια τη ζωή του πάσχοντος. Ουρολοιμώξεις επί συνυπάρχουσας απόφραξης είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε σηπτικές καταστάσεις (ουροσήψη).
- Η χρόνια απόφραξη επίσης ενός νεφρού από μία πέτρα, μπορεί να οδηγήσει σταδιακά σε απώλεια της νεφρικής λειτουργίας και τελικά στην καταστροφή του νεφρού.
- Τέλος, επείγουσα κατάσταση είναι η απόφραξη από πέτρα σε ασθενή με ένα λειτουργικό νεφρό. Στη συγκεκριμένη κατάσταση η συνολική νεφρική λειτουργία εξαρτάται από το μοναδικό νεφρό του και αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας (νεφρική ανεπάρκεια).
Η πλειοψηφία των ουρητηρικών λίθων μπορεί να αντιμετωπιστεί με παρακολούθηση και αναμονή αυτόματης διέλευσης. Σε ποσοστό 85% περίπου οι λίθοι διαμέτρου μικρότερης των 5mm αποβάλλονται αυτόματα. Οι πιθανότητες να περάσουν και να αποβληθούν αυτόματα οι λίθοι, αυξάνονται όσο πιο χαμηλά βρίσκονται (δηλαδή όσο πιο κοντά είναι στην ουροδόχο κύστη).
Συνολικά, η θέση και το μέγεθος του λίθου και ο βαθμός ενσφήνωσης και απόφραξης κατά την αρχική προσέλευση του ασθενούς είναι παράγοντες που επηρεάζουν την πιθανότητα και τη χρονική στιγμή αυτόματης αποβολής του λίθου.
Η διάρκεια της αυτόματης αποβολής δεν πρέπει να υπερβεί τις 4−6 εβδομάδες εξ αιτίας του κινδύνου νεφρικής βλάβης
Η πιθανότητα σχηματισμού νέου λίθου ένα χρόνο μετά το αρχικό επεισόδιο νεφρολιθίασης φθάνει το 10%, με το ποσοστό υποτροπής να ανέρχεται στο 30-40% για τα επόμενα 5 χρόνια και στο 50-60% στη δεκαετία.
Αν έχετε αυξημένο κίνδυνο υποτροπής της λιθίασης, ο ιατρός σας θα σας συστήσει να κάνετε μεταβολικό έλεγχο. Αυτός περιλαμβάνει μια σειρά από εξετάσεις αίματος και ούρων, για να προσδιοριστεί ποια επιπρόσθετη θεραπεία μπορεί να χρειαστείτε. Ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων, ενδέχεται να λάβετε κάποιο φάρμακο. Γενικά, τα φάρμακα αυτά έχουν μικρές ή καθόλου παρενέργειες. Για τη μεταβολική εκτίμηση, ο ιατρός σας θα σας ζητήσει να συλλέξετε τα ούρα σας σε 2 χωριστές περιόδους 24 ωρών. Αυτό θα πρέπει να πραγματοποιηθεί περίπου 3 βδομάδες μετά την αυτόματη ή χειρουργική αφαίρεση του λίθου. 2-3 μήνες μετά την έναρξη της αγωγής, ο ιατρός σας θα συλλέξει ένα ακόμα δείγμα ούρων για να ελέγξει αν χρειάζεται προσαρμογή της δόσης.
Επιπρόσθετα μπορεί να χρειαστούν αλλαγές στην καθημερινότητά σας. Ο γιατρός θα συζητήσει μαζί σας την ιδιαιτερότητα της κατάστασης σας και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές.
