Η θεραπεία της λιθίασης του ουροποιητικού έχει διπλό σκοπό, αρχικά την αντιμετώπιση του πόνου και κατόπιν την απομάκρυνση του λίθου.
Η απόφαση για το είδος της θεραπείας εξαρτάται κυρίως από το μέγεθος του λίθου και, κατά δεύτερο λόγο, από την εντόπισή του. Άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το είδος της θεραπείας είναι:
• Τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς
• Τα χαρακτηριστικά του λίθου
• Το είδος της θεραπείας που παρέχεται στο νοσοκομείο και η εμπειρία του ιατρού
• Οι προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς
Σε ποσοστό 85% περίπου οι λίθοι διαμέτρου μικρότερης των 5 mm αποβάλλονται αυτόματα. Οι πιθανότητες να περάσουν και να αποβληθούν αυτόματα οι λίθοι, αυξάνονται όσο πιο χαμηλά βρίσκονται (δηλαδή όσο πιο κοντά είναι στην κύστη). Σε περίπτωση μη αυτόματης αποβολής του λίθου, το χρονικό όριο των 4 εβδομάδων θεωρείται ένας λογικός χρόνος αναμονής, αφού ο νεφρός δεν κινδυνεύει στο διάστημα αυτό.
Επεμβατική θεραπεία της λιθίασης
Η επεμβατική θεραπεία συνίσταται στη θραύση και την απομάκρυνση του λίθου και ενδείκνυται σε περιπτώσεις μεγάλων λίθων που δεν μπορούν να αποβληθούν, απόφραξης του αποχετευτικού συστήματος που θέτει σε κίνδυνο τη νεφρική λειτουργία, συνυπάρχουσας λοίμωξης του ουροποιητικού, αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής, ασθενών με ένα νεφρό ή ταυτόχρονης αμφοτερόπλευρης λιθιασικής απόφραξης.
Ενδείξεις για ενεργητική αντιμετώπιση της ουρολιθίασης:
Λίθοι σε ουρητήρα:
• Λίθοι με μικρή πιθανότητα αυτόματης αποβολής (>7 mm)
• Μη επαρκής ανακούφιση του πόνου παρά τη χορήγηση επαρκούς αναλγητικής αγωγής
• Εμμένουσα απόφραξη
• Λοίμωξη
• Νεφρική ανεπάρκεια (αμφοτερόπλευρη απόφραξη, μονήρης νεφρός)
Λίθοι σε νεφρό:
• Λίθοι σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (αμφοτερόπλευρη απόφραξη, μονήρης νεφρός)
• Απόφραξη
• Λοίμωξη
• Συμπτωματικοί λίθοι (π.χ. άλγος, αιματουρία)
• Λίθοι > 15 mm
• Επιλογή του ασθενούς
• Εμμένοντες για περισσότερο από 2-3 έτη λίθοι
Η θεραπεία της λιθίασης, αναλόγως με την περίπτωση και με το είδος του λίθου, μπορεί να είναι:
- Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL)
- Ουρητηρο-Νεφρολιθοτριψία άκαμπτη ή εύκαμπτη (URS/RIRS)
- Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία (PCNL)
- Ενδοσκοπική συνδυαστική ενδονεφρική χειρουργική (ECIRS)
Η μέθοδος που επιλέγεται για κάθε περίπτωση είναι ανάλογη με τη θέση του λίθου, το μέγεθός του και το βαθμό του προβλήματος που δημιουργεί στο ουροποιητικό σύστημα ή σε ολόκληρο τον οργανισμό (λοίμωξη, πόνος, απόφραξη, νεφρική ανεπάρκεια κ.α.).
Η χειρουργική αφαίρεση των λίθων με τομή έχει, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, στη σημερινή εποχή περιοριστεί, αφού το οπλοστάσιο του ουρολόγου έχει εμπλουτιστεί με αποτελεσματικές και λιγότερο επεμβατικές μεθόδους.
- Η καλλιέργεια ούρων είναι υποχρεωτική πριν την σχεδίαση οποιασδήποτε θεραπείας.
- Λοίμωξη ουροποιητικού θα πρέπει να θεραπεύεται πριν την απόφαση για αφαίρεση του λίθου.
Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL, Extracorporeal shock wave lithotripsy)
Η εξωσωματική λιθοτριψία με κύματα κρούσης εμφανίστηκε το 1980 και έφερε αληθινή επανάσταση στην αντιμετώπιση της λιθίασης. Έχει καλύτερα αποτελέσματα στους λίθους του νεφρού και του αρχικού τμήματος του ουρητήρα, ενώ όλα σχεδόν τα είδη των λίθων αντιμετωπίζονται με τη μέθοδο αυτή. Χρησιμοποιούνται κρουστικά κύματα που σπάνε τον λίθο σε μικρότερα κομμάτια, τόσο μικρά ώστε να μπορούν να περάσουν από το νεφρό, στον ουρητήρα, στην κύστη και να αποβληθούν. Είναι μια διαδικασία που κρατά περίπου 1 ώρα και ο ασθενής πάει σπίτι του αμέσως μετά το τέλος της θεραπείας.
Με την μέθοδο αυτή αντιμετωπίζονται οι περισσότερες πέτρες του νεφρού και του ουρητήρα χωρίς ο ασθενής να υποβληθεί σε κάποιου είδους επέμβαση. Μπορεί όμως να χρειαστούν περισσότερες από μία συνεδρίες λιθοτριψίας για να σπάσει πλήρως και να αποβληθεί μια πέτρα. Η ακριβής εντόπιση του λίθου γίνεται με υπερηχογράφημα ή ακτινοσκόπηση.
Ουρητηρο-Νεφρολιθοτριψία άκαμπτη ή εύκαμπτη
Η ουρητηροσκόπηση είναι μέθοδος κατά την οποία ένα μακρύ και λεπτό όργανο, το ουρητηροσκόπιο, προωθείται υπό άμεση όραση διαμέσου της ουρήθρας και της κύστης στον ουρητήρα ή στο νεφρό μέχρι το σημείο που βρίσκεται ο λίθος.
Μέσα από το όργανο αυτό εισάγονται οι λιθοτρίπτες που θρυμματίζουν το λίθο, αλλά και οι ειδικές λαβίδες που τον συλλαμβάνουν και τον αφαιρούν.
- Ποσοστό επιτυχίας: 95% - 98%
- Ποσοστό επιπλοκών: 1%
- Προβλεπόμενος χρόνος: νοσηλείας 5-24 ώρες
Διαδερμική νεφρολιθοτριψία (PCNL, Percutaneous nephrolithotomy)
Η διαδερμική λιθοτριψία είναι μια χειρουργική επέμβαση που έχει στόχο την αφαίρεση μεγάλων λίθων απευθείας από τους νεφρούς με μία μόνο επέμβαση. Έχει ένδειξη κυρίως για τους λίθους εκείνους που δεν μπορούν να αντιμετωπιστούν με την εξωσωματική λιθοτριψία.
Τέτοιες περιπτώσεις είναι λίθοι μεγαλύτεροι από 2.5 εκ., οι κοραλλιογενείς λίθοι, οι σκληροί λίθοι που είναι ιδιαίτερα ανθεκτικοί στην εξωσωματική λιθοτριψία, καθώς και λίθοι σε ασθενείς με δυσμορφία του σκελετού τους ή μεγάλη παχυσαρκία.Το 20% των περιπτώσεων θα επιλυθούν με την διαδερμική νεφρολιθοτριψία (PCNL) που προβλέπει τη δημιουργία ενός λεπτού τούνελ από την οσφυική χώρα έως το εσωτερικό του νεφρού, διαμέσου του οποίου αφαιρούνται οι λίθοι, αφού πρώτα θρυμματιστούν με το laser ή άλλες πηγές ενέργειας.
- Ποσοστό επιτυχίας: 95% - 98%
- Ποσοστό επιπλοκών: 1%
- Προβλεπόμενος χρόνος νοσηλείας: 48-72 ώρες
Ενδοσκοπική συνδυαστική ενδονεφρική χειρουργική (ECIRS, Endoscopic Combined Intra-Renal Surgery)
Η ενδοσκοπική συνδυαστική ενδονεφρική χειρουργική είναι μια νέα, ελάχιστα επεμβατική μέθοδος αντιμετώπισης της λιθίασης του ουροποιητικού συστήματος και ενδείκνυται για μεγάλους ή/και επιπλεγμένους νεφρικούς λίθους. Αποτελεί συνδυασμό της ανιούσας ενδονεφρικής χειρουργικής (RIRS, Retrogade Intrarenal Surgery) και της διαδερμικής νεφρολιθοτριψίας (PCNL, Percutaneous Nephrolithotomy) για την αντιμετώπιση της σύνθετης ουρολιθίασης. Εφαρμόζεται από εξαιρετικά εξειδικευμένους ουρολόγους, απαιτεί σύγχρονο τεχνολογικό εξοπλισμό και άριστα εξοπλισμένη χειρουργική αίθουσα.
Η ECIRS προσφέρει:
• ταχύτερους χειρουργικούς χρόνους
• χαμηλά ποσοστά επιπλοκών
• υψηλότερο ποσοστό ελεύθερο λιθίασης
• μειωμένη ανάγκη για επανεπέμβαση
«...και να μην χειρουργήσω πάσχοντες από λίθους
Η αξονική τομογραφία χωρίς την χρήση σκιαγραφικού αποτελεί την πιο αξιόπιστη μέθοδο απεικόνισης (gold standard), και υπερτερεί έναντι όλων των άλλων στη διάγνωση της ουρολιθίασης.
Με την αξονική τομογραφία μπορούμε να απεικονίσουμε σχεδόν το 100% των λίθων. Αναδεικνύονται το ακριβές μέγεθος, η ακριβής θέση στο ουροποιητικό σύστημα, η πυκνότητα και η εσωτερική αρχιτεκτονική του λίθου, η απόσταση από το δέρμα και οι ανατομικές σχέσεις με τα γειτονικά όργανα. Παρατηρήσεις ιδιαίτερης σημασίας για την επιλογή της σωστής θεραπευτικής αντιμετώπισης.
Ναι, ένας νεφρός μπορεί να κινδυνέψει από ένα λίθο.
- Σε περίπτωση απόφραξης και πυρετού (αποφρακτική πυελονεφρίτιδα) μπορεί να οδηγηθούμε σε εξαιρετικά επείγουσες καταστάσεις, που αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα, υπάρχει κίνδυνος όχι μόνο το ουροποιητικό σύστημα, αλλά και για την ίδια τη ζωή του πάσχοντος. Ουρολοιμώξεις επί συνυπάρχουσας απόφραξης είναι δυνατόν να οδηγήσουν σε σηπτικές καταστάσεις (ουροσήψη).
- Η χρόνια απόφραξη επίσης ενός νεφρού από μία πέτρα, μπορεί να οδηγήσει σταδιακά σε απώλεια της νεφρικής λειτουργίας και τελικά στην καταστροφή του νεφρού.
- Τέλος, επείγουσα κατάσταση είναι η απόφραξη από πέτρα σε ασθενή με ένα λειτουργικό νεφρό. Στη συγκεκριμένη κατάσταση η συνολική νεφρική λειτουργία εξαρτάται από το μοναδικό νεφρό του και αν δεν αντιμετωπιστεί άμεσα μπορεί να οδηγήσει σε σημαντική έκπτωση της νεφρικής λειτουργίας (νεφρική ανεπάρκεια).
Η πλειοψηφία των ουρητηρικών λίθων μπορεί να αντιμετωπιστεί με παρακολούθηση και αναμονή αυτόματης διέλευσης. Σε ποσοστό 85% περίπου οι λίθοι διαμέτρου μικρότερης των 5mm αποβάλλονται αυτόματα. Οι πιθανότητες να περάσουν και να αποβληθούν αυτόματα οι λίθοι, αυξάνονται όσο πιο χαμηλά βρίσκονται (δηλαδή όσο πιο κοντά είναι στην ουροδόχο κύστη).
Συνολικά, η θέση και το μέγεθος του λίθου και ο βαθμός ενσφήνωσης και απόφραξης κατά την αρχική προσέλευση του ασθενούς είναι παράγοντες που επηρεάζουν την πιθανότητα και τη χρονική στιγμή αυτόματης αποβολής του λίθου.
Η διάρκεια της αυτόματης αποβολής δεν πρέπει να υπερβεί τις 4−6 εβδομάδες εξ αιτίας του κινδύνου νεφρικής βλάβης
Η πιθανότητα σχηματισμού νέου λίθου ένα χρόνο μετά το αρχικό επεισόδιο νεφρολιθίασης φθάνει το 10%, με το ποσοστό υποτροπής να ανέρχεται στο 30-40% για τα επόμενα 5 χρόνια και στο 50-60% στη δεκαετία.
Αν έχετε αυξημένο κίνδυνο υποτροπής της λιθίασης, ο ιατρός σας θα σας συστήσει να κάνετε μεταβολικό έλεγχο. Αυτός περιλαμβάνει μια σειρά από εξετάσεις αίματος και ούρων, για να προσδιοριστεί ποια επιπρόσθετη θεραπεία μπορεί να χρειαστείτε. Ανάλογα με τα αποτελέσματα των εξετάσεων, ενδέχεται να λάβετε κάποιο φάρμακο. Γενικά, τα φάρμακα αυτά έχουν μικρές ή καθόλου παρενέργειες. Για τη μεταβολική εκτίμηση, ο ιατρός σας θα σας ζητήσει να συλλέξετε τα ούρα σας σε 2 χωριστές περιόδους 24 ωρών. Αυτό θα πρέπει να πραγματοποιηθεί περίπου 3 βδομάδες μετά την αυτόματη ή χειρουργική αφαίρεση του λίθου. 2-3 μήνες μετά την έναρξη της αγωγής, ο ιατρός σας θα συλλέξει ένα ακόμα δείγμα ούρων για να ελέγξει αν χρειάζεται προσαρμογή της δόσης.
Επιπρόσθετα μπορεί να χρειαστούν αλλαγές στην καθημερινότητά σας. Ο γιατρός θα συζητήσει μαζί σας την ιδιαιτερότητα της κατάστασης σας και τις διαθέσιμες θεραπευτικές επιλογές.
Ουρολιθίαση είναι η δημιουργία λίθων στην αποχετευτική μοίρα του ουροποιητικού συστήματος. Αποτελεί την τρίτη κατά σειρά συχνότητας πάθηση στον άνθρωπο μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη. Στις δυτικές χώρες υπολογίζεται ότι 1 στους 8 ανθρώπους θα εμφανίσει ένα τουλάχιστον επεισόδιο λιθίασης κατά τη διάρκεια της ζωής του.
Ελάχιστα επεμβατική αντιμετώπιση της ουρολιθίασης – Ενημερωτικά videos
- Published in Blog, Ελάχιστα Eπεμβατική Aντιμετώπιση της Ουρολιθίασης, Παθήσεις νεφρών
Ενδοσκοπική Συνδυαστική Ενδονεφρική Χειρουργική (ECIRS)
- Published in Ελάχιστα Eπεμβατική Aντιμετώπιση της Ουρολιθίασης, Θεραπεία, Υπηρεσίες
Διαδερμική Νεφρολιθοτριψία
- Published in Ελάχιστα Eπεμβατική Aντιμετώπιση της Ουρολιθίασης, Θεραπεία, Υπηρεσίες
Laser Νεφρολιθοτριψία
- Published in Ελάχιστα Eπεμβατική Aντιμετώπιση της Ουρολιθίασης, Θεραπεία, Υπηρεσίες
Laser Ουρητηρολιθοτριψία
- Published in Ελάχιστα Eπεμβατική Aντιμετώπιση της Ουρολιθίασης, Θεραπεία, Υπηρεσίες