Υπογονιμότητα

Η υπογονιμότητα ορίζεται ως η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη και να αποκτήσει τέκνο έπειτα από τουλάχιστον ένα έτος τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία.
Σύμφωνα με τον ορισμό της υγείας, όπως αυτός έχει διατυπωθεί από τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (Π.Ο.Υ.), η υπογονιμότητα αποτελεί διαταραχή της υγείας και χρήζει αντιμετώπισης.

Η τεκνοποίηση και η δημιουργία οικογένειας θεωρούνται δικαίωμα του κάθε ανθρώπου.

Είναι σημαντικό να τονισθεί πως ο όρος υπογονιμότητα, αφορά εξίσου και τους άντρες και τις γυναίκες.
Όσον αφορά τα αίτια, σε ποσοστό 40% εμπλέκεται ο ανδρικός παράγοντας, στο 40% ο γυναικείος και στο υπόλοιπο 20% «ευθύνονται» και οι δύο.
Διακρίνεται σε πρωτοπαθή, όταν το ζευγάρι δεν έχει προηγούμενη εγκυμοσύνη και σε δευτεροπαθή, όταν ένας εκ των δύο συντρόφων έχει αποκτήσει παιδί στο παρελθόν.
ΣπερματοζωάριαΗ υπογονιμότητα πρέπει να αντιμετωπίζεται ως πρόβλημα του ζευγαριού και όχι μεμονωμένα σε κάθε άτομο.

Ανεξάρτητα από την ηλικία υπολογίζεται ότι περίπου 1 στα 8 ζευγάρια που προσπαθούν να κάνουν παιδί αντιμετωπίζουν κάποιο μικρό ή μεγάλο πρόβλημα υπογονιμότητας.

Ο ρόλος του γιατρού, που παρακολουθεί το υπογόνιμο ζευγάρι, είναι κεντρικός, το κατευθύνει στις απαραίτητες μόνο εξετάσεις και του προσφέρει θεραπευτικές λύσεις σεβόμενος το χρόνο, τον κόπο και τα έξοδα που απαιτούνται. Παράλληλα οφείλει να τους υπενθυμίζει διαρκώς, στην επίπονη προσπάθεια να αποκτήσουν το παιδί που ποθούν, το μήνυμα αισιοδοξίας που στις μέρες μας πηγάζει από την επιστημονική γνώση και πραγματικότητα: οι πιθανότητες ακολουθώντας τις σύγχρονες διαγνωστικές και θεραπευτικές ιατρικές μεθόδους είναι με το μέρος τους.

Περίπου 15% των ζευγαριών δεν επιτυγχάνουν εγκυμοσύνη σε ένα έτος και αναζητούν θεραπεία για την υπογονιμότητα.

Προγνωστικοί παράγοντες

Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση της υπογονιμότητας είναι:
• Η διάρκεια της υπογονιμότητας
• Πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής υπογονιμότητα
• Τα αποτελέσματα της εξέτασης σπέρματος
• Η ηλικία και η κατάσταση γονιμότητας της συντρόφου

Η ανδρική γονιμότητα μπορεί να μειωθεί από:

• Συγγενείς ή επίκτητες ουρογεννητικές διαταραχές
• Κακοήθειες
• Λοιμώξεις του ουροποιητικού
• Αυξημένη θερμοκρασία του οσχέου
• Ενδοκρινικές διαταραχές
• Γενετικές ανωμαλίες
• Ανοσολογικούς παράγοντες

Ανδρική υπογονιμότητα (male infertility)

Η ανδρική υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται σε αίτια που επηρεάζουν ή ελέγχουν τη λειτουργία των όρχεων (προ-ορχικά αίτια), σε αίτια που οφείλονται ή προέρχονται από τη λειτουργία των όρχεων (ορχικά αίτια) και σε αίτια που σχετίζονται με την απαγωγή του σπέρματος και την εκσπερμάτιση (μετα-ορχικά αίτια).

Στη διερεύνηση της αντρικής υπογονιμότητας, πρωταρχικό ρόλο παίζει η σωστή λήψη ιατρικού ιστορικού και η κλινική εξέταση.

Κατά τη λήψη του ιστορικού, ο ιατρός θα ρωτήσει για την ύπαρξη ασθενειών, όπως ο σακχαρώδης διαβήτης, η παρωτίτιδα, προηγηθέντα χειρουργεία στο γεννητικό σύστημα, καθώς και το σεξουαλικό ιστορικό. Επίσης, ο άντρας θα ερωτηθεί εάν έχει ή είχε επαφή με βλαπτικούς περιβαλλοντικούς ή/και εργασιακούς παράγοντες, καθώς επίσης και αν έλαβε κάποια φαρμακευτική αγωγή.

Συνοπτικά τα σημεία στα οποία πρέπει να επικεντρώνεται η λήψη του ιστορικού του υπογόνιμου άνδρα είναι τα εξής:

  • Ιστορικό γονιμότητας
  • Σεξουαλική δραστηριότητα του ζευγαριού
  • Παθήσεις, τραύματα ή επεμβάσεις στο γεννητικό σύστημα
  • Λοιμώξεις του ουροποιογεννητικού συστήματος
  • Σεξουαλικά μεταδιδόμενα νοσήματα
  • Πρόσφατες εμπύρετες λοιμώξεις
  • Συστηματικές νόσοι
  • Λήψη φαρμάκων
  • Έκθεση σε βλαπτικούς παράγοντες
  • Συνήθειες και τρόπος ζωής

Κατά την κλινική εξέταση, ο ιατρός θα ελέγξει το πέος, το όσχεο, μέσα στο οποίο βρίσκονται και οι όρχεις, την επιδιδυμίδα και τον σπερματικό πόρο που αποτελεί την οδό διέλευσης του σπέρματος από τους όρχεις και την επιδιδυμίδα προς την ουρήθρα. Τέλος, θα εξεταστούν και τα δευτερογενή σεξουαλικά χαρακτηριστικά, όπως η τριχοφυΐα, η μυϊκή μάζα και η χροιά της φωνής.

Συνοπτικά, η κλινική εξέταση πρέπει να περιλαμβάνει:

  • Καταγραφή του ύψους και του βάρους του άνδρα
  • Έλεγχο των αναλογιών του σώματος
  • Κατανομή της τρίχωσης
  • Υφή του δέρματος
  • Έλεγχο των μαστών
  • Έλεγχο των έξω γεννητικών οργάνων (πέος, μέγεθος και σύσταση των όρχεων, επιδιδυμίδες)
  • Παρουσία ή όχι κιρσοκήλης (με δοκιμασία Valsava, επισκόπηση και ψηλάφηση των βουβωνικών περιοχών)

Βασικό εργαλείο στον έλεγχο της γονιμότητας του άντρα είναι το σπερμοδιάγραμμα.

Πρέπει να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα και τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι ο όγκος του σπέρματος, η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων ανά ml σπέρματος, ο συνολικός αριθμός των σπερματοζωαρίων και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν υπάρχουν σαφή όρια μεταξύ «φυσιολογικού» και «παθολογικού» σπερμοδιαγράμματος.

Έτσι, ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας έχει οριοθετήσει κάποιες τιμές αναφοράς, οι οποίες όταν δεν πληρούνται σε ένα σπερμοδιάγραμμα, ο άντρας έχει μειωμένες πιθανότητες να πετύχει σύλληψη με τον φυσιολογικό τρόπο.

Σε γενικές γραμμές, το σπέρμα πρέπει να έχει:

  • όγκο πάνω από 2ml,
  • αριθμό σπερματοζωαρίων >15 εκατομμύρια ανά ml,
  • συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων πάνω από 40 εκατομμύρια,
  • κινητικότητα >45% γρήγορα ή μέτρια κινούμενων σπερματοζωαρίων και
  • μορφολογία πάνω από 4% φυσιολογικά σπερματοζωάρια.

Όταν στο σπερμοδιάγραμμα δεν ανευρίσκονται σπερματοζωάρια, τότε μιλάμε για αζωοσπερμία.

Τα αίτια της αζωοσπερμίας είναι αποφρακτικά ή μη αποφρακτικά.
Στην αποφρακτική αζωοσπερμία, τα σπερματοζωάρια που παράγονται με κανονικούς ρυθμούς στους όρχεις αδυνατούν να εξέλθουν από την ουρήθρα λόγω απόφραξης της εκφορητικής οδού του σπέρματος, (π.χ. από φλεγμονή) ή λόγω γενετικής ανωμαλίας.
Η μη αποφρακτική αζωοσπερμία μπορεί να οφείλεται σε κληρονομικές χρωμοσωμικές ανωμαλίες και σύνδρομα ή σε επίκτητες καταστάσεις, όπως τραύμα, συστροφή όρχεως, όγκος όρχεως, φάρμακα, τοξικές ουσίες, ακτινοβολία κ.ά.

Μέτρηση του κατακερματισμού του DNA του σπέρματος (DFI, DNA Fragmentation Index)

O κατακερματισμός του DNA των σπερματοζωαρίων αποτελεί μια νέα εξέταση για την εκτίμηση της ανδρικής υπογονιμότητας.

Η μέτρηση του κατακερματισμού του DNA του σπέρματος (DFI, DNA Fragmentation Index) χρησιμοποιείται στη διερεύνηση της ανδρικής γονιμότητας, καθώς και για τον έλεγχο επαναλαμβανόμενων αποτυχημένων προσπαθειών εξωσωματικής γονιμοποίησης, πρόωρων τοκετών και αποβολών.

Συχνά τα αίτια της υπογονιμότητας είναι αντιμετωπίσιμα ή μας επιτρέπουν προληπτική δράση. Για το λόγο αυτό είναι καθοριστικής σημασίας η αναγνώριση και η κατανόηση των παθήσεων από τον εξειδικευμένο Oυρολόγο.

Παρά τη σπουδαία πρόοδο των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, στόχος του ειδικού, δεν είναι μόνο η ανεύρεση σπέρματος, αλλά η μεγιστοποίηση του αναπαραγωγικού ανδρικού δυναμικού που κατά συνέπεια θα επιτρέψει στο ζευγάρι την απόκτηση παιδιού με τη χρήση λιγότερο επεμβατικών τεχνικών υποβοήθησης και με τη μικρότερη δυνατή ιατρική, φαρμακευτική, ψυχολογική αλλά και οικονομική απώλεια.

Στα πλαίσια της πρόληψης, αλλά κυρίως της αντιμετώπισης, ο ουρολόγος καλείται να προσφέρει σύγχρονες χειρουργικές λύσεις όπως:

διόρθωση της κλινικής κιρσοκήλης,
χειρουργική ανεύρεση και συλλογή ορχικού ιστού και σπερματοζωαρίων απευθείας από την επιδιδυμίδα ή τους όρχεις,
• αποκατάσταση της απόφραξης των εκφορητικών οδών.

Οι επεμβάσεις αυτές σήμερα μπορούν και πρέπει να εκτελούνται με τη βοήθεια της μικροχειρουργικής και τη χρήση εξελιγμένων χειρουργικών μικροσκοπίων που επιτυγχάνουν τη μεγιστοποίηση των ιδιαίτερων δεξιοτήτων που απαιτούνται από τον εξειδικευμένο στη μικροχειρουργική ουρολόγο.

Η δεξιότητα και η εμπειρία στη χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου προσφέρουν εξαιρετικά βελτιωμένα αποτελέσματα σε ουρολογικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας.

Υπογονιμότητα

Διαβάστε Περισσότερα

Στη διερεύνηση για την αντρική υπογονιμότητα, πρωταρχικό ρόλο παίζει η σωστή λήψη ιατρικού ιστορικού και η κλινική εξέταση. Βασικό εργαλείο στον έλεγχο της γονιμότητας του άντρα είναι το σπερμοδιάγραμμα.

Υποκλινική κιρσοκήλη

Η κιρσοκήλη ανευρίσκεται στο 15% του φυσιολογικού ανδρικού πληθυσμού και στο 40% των ανδρών που παρουσιάζουν προβλήματα γονιμότητας. Συχνά ταξινομείται ως κλινική ή υποκλινική. Η κλινική κιρσοκήλη διαγιγνώσκεται με φυσική εξέταση και διακρίνεται σε τρεις βαθμούς με βάση τα φυσικά ευρήματα. Η υποκλινική κιρσοκήλη αναφέρεται στην παρουσία παλίνδρομης ροής αίματος που δεν μπορεί να ανιχνευθεί
Παρά το γεγονός ότι η κιρσοκήλη ήταν γνωστή από τα ρωμαϊκά χρόνια ως “…φλέβες που έχουν διαταθεί και περιπλακεί γύρω από τον όρχι, ο οποίος και γίνεται μικρότερος από τον αντίστοιχό του…”, μόνο με την έλευση του 20ου αιώνα και συγκεκριμένα το 1952 προτάθηκε ως πιθανή η σχέση της κιρσοκήλης με διαταραχές στη γονιμότητα του

Σπερματοζωάρια

Ένας άντρας με λειτουργικούς όρχεις παράγει περίπου 300 εκατομμύρια νέα σπερματοζωάρια σε καθημερινή βάση. Μία και μόνο εκσπερμάτιση μπορεί να περιέχει αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια σπερματοζωάρια. Ο χρόνος παραγωγής και ωρίμανσης των νέων σπερματοζωαρίων διαρκεί περίπου 10 εβδομάδες. Η σπερματογένεση είναι μία πολύπλοκη διαδικασία κυτταρικών διαιρέσεων και διαφοροποιήσεων που οδηγεί στο σχηματισμό των ώριμων γεννητικών κυττάρων
Αζωοσπερμία

Τι είναι η αζωοσπερμία;

Ως αζωοσπερμία ορίζεται η απουσία σπερματοζωαρίων στο σπέρμα και αποτελεί την πιο σοβαρή ίσως μορφή ανδρικής υπογονιμότητας. Η συχνότητα της κυμαίνεται στο 1-2% στο γενικό πληθυσμό, ενώ ανάμεσα σε μη γόνιμους άνδρες κυμαίνεται στο 10% των περιπτώσεων. Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας είναι η αδυναμία ανίχνευσης σπερματοζωαρίων μετά από φυγοκέντρηση του

Κλείστε ένα ραντεβού με τον Γιατρό

Συμπληρώστε την παρακάτω φόρμα και θα επικοινωνήσουμε μαζι σας

Ιατρείο Αθήνας

Λ.Κηφισίας 102 - Αθήνα
Tηλ: 210 7222942
Κιν: 6980388332
fax: 210 7222953

Ιατρείο Τρίπολης

Κ.Παλαιολόγου 7 - Τρίπολη
Tηλ: 2710 223202
Κιν: 6983488485
fax: 2710 223202