Εξωσωματική λιθοτριψία
Η εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL, extracorporeal shock wave lithotripsy) εμφανίστηκε το 1980 και έφερε αληθινή επανάσταση στην αντιμετώπιση της λιθίασης. Γίνεται με ένα μηχάνημα (εξωσωματικός λιθοθρίπτης) που μπορεί να σπάσει λίθους από έξω από το σώμα. Για να σπάσει ο λίθος, εστιάζονται κρουστικά κύματα (σύντομοι παλμοί από ηχητικά κύματα υψηλής ενέργειας) που διαβιβάζονται στο λίθο δια μέσου του δέρματος. Ο λίθος απορροφά την ενέργεια του κρουστικού κύματος και αυτό τον σπάει σε μικρότερα κομμάτια. Τα λιθιασικά συγκρίματα στη συνέχεια αποβάλλονται με τα ούρα.
Μια γερμανική εταιρεία αεροσκαφών, η Dornier, το 1980 περίπου, κατά τη διάρκεια έρευνας για τη δημιουργία εντυπωμάτων στα υπερηχητικά αεροσκάφη, ανακάλυψε ότι τα κύματα κρούσης που παράγονται από ιπτάμενα συντρίμμια στην ατμόσφαιρα, έχουν τη ικανότητα να θρυμματίσουν ακόμα και σκληρά αντικείμενα. Έκτοτε άρχισαν οι κλινικές εφαρμογές με επιτυχία στο θρυμματισμό νεφρικών λίθων.
Με την μέθοδο αυτή αντιμετωπίζονται οι περισσότερες πέτρες του νεφρού και του ουρητήρα, χωρίς ο ασθενής να υποβληθεί σε κάποιου είδους επέμβαση. Είναι κατάλληλη για πάνω από το 90% του συνόλου των ασθενών.
Όμως, η επιτυχία της εξαρτάται από πολλούς παράγοντες, όπως τα χαρακτηριστικά του λίθου και την φυσική κατάσταση του ασθενούς. Μπορεί να χρειαστούν περισσότερες από μία συνεδρίες λιθοτριψίας για να σπάσει πλήρως και να αποβληθεί πλήρως μια πέτρα.
Πώς γίνεται η εξωσωματική λιθοτριψία;
Η εξωσωματική λιθοτριψία είναι μία διαδικασία που γίνεται καλά ανεκτή, συνήθως χωρίς την ανάγκη ιδιαίτερης αναλγησίας ή αναισθησίας, σε επίπεδο εξωτερικού ιατρείου. Χρησιμοποιείται κυρίως για την αντιμετώπιση λίθων διαμέτρου έως 2cm. Ο ασθενής τοποθετείται στο χειρουργικό τραπέζι με την οσφυϊκή χώρα προς τη γεννήτρια των κρουστικών κυμάτων. Η ακριβής εντόπιση του λίθου γίνεται με υπερηχογράφημα ή ακτινοσκόπηση. Από τη σκληρότητα και τη θέση του λίθου, ρυθμίζεται η συχνότητα και η ενέργεια των κρουστικών κυμάτων. Κατά τη διάρκεια της διαδικασίας ακούγεται η παραγωγή των κρουστικών κυμάτων σαν μικρά χτυπήματα. Ο ιατρός θα ξεκινήσει από χαμηλά επίπεδα έντασης και σιγά-σιγά αυξάνει την ένταση των κυμάτων. Η διαδικασία διαρκεί περίπου 45 λεπτά. Εάν υπάρχει μεγάλος λίθος είναι αρκετά σύνηθες να χρειαστούν περισσότερες από μία συνεδρίες για να σπάσει τελείως.
Πότε η εξωσωματική λιθοτριψία δεν συνιστάται;
- Εγκυμοσύνη
- Υψηλός κίνδυνος σοβαρής αιμορραγίας, διαταραχές πηκτικότητας
- Μη ελεγχόμενη λοίμωξη
- Μη ελεγχόμενη υψηλή αρτηριακή πίεση
- Σωματοδομή ασθενούς
- Σοβαρού βαθμού παχυσαρκία
- Ανεύρυσμα αορτής/νεφρικής αρτηρίας
- Ύπαρξη ανατομικής απόφραξης της ουροφόρου οδού, κάτω από το επίπεδο του λίθου
- Υπερήλικες
Εξωσωματική λιθοτριψία
Παράγοντες που εξασφαλίζουν επιτυχές αποτέλεσµα
- Μέγεθος λίθου ≤ 2cm
- Μονήρης λίθος
- Εντόπιση λίθου (άνω-µέση καλυκική οµάδα, νεφρική πύελος, ανώτερο τµήµα ουρητήρα)
- Σύνθεση λίθου
- Φυσιολογική ανατοµία
- Απουσία λοίµωξης
Αμέσως μετά την επέμβαση θα είμαι ‘ελεύθερος’ λιθίασης;
Όχι. Με τη βοήθεια της εξωσωματικής λιθοτριψίας ο λίθος κατακερματίζεται σε μικρά κομματάκια. Αυτά τα κομματάκια θα αποβληθούν με τα ούρα σε μερικές ημέρες ή εβδομάδες μετά τη λιθοτριψία. Η λήψη ορισμένων φαρμάκων μπορεί να βοηθήσει στην αποβολή των λιθιασικών συγκριμάτων.
Οδηγίες μετά την εξωσωματική λιθοτριψία
Σε γενικές γραμμές μπορείτε να επιστρέψετε στις καθημερινές σας δραστηριότητες αμέσως μετά τη θεραπεία. Ωστόσο, φροντίστε να ξεκουραστείτε την ημέρα της επέμβασης.
- Εάν έχετε λάβει αναλγητικά ή ηρεμιστικά φάρμακα, μην οδηγήσετε αυτοκίνητο ή οποιοδήποτε άλλο μηχανοκίνητο όχημα 24 ώρες μετά την εξωσωματική λιθοτριψία.
- Εάν δεν αισθάνεστε πόνο, είναι σημαντική η λήψη μεγαλύτερης ποσότητας υγρών από το συνηθισμένο, ώστε να αποβληθούν τα λιθιασικά συγκρίματα.
- Προσπαθήστε να πίνετε περισσότερα από 2 λίτρα υγρών την ημέρα.
- Απαγορεύεται η λήψη αλκοόλ για 24 ώρες μετά την επέμβαση.
- Θα πρέπει να διυλίζετε τα ούρα σας, ώστε τα λιθιασικά συγκρίματα που θα αποβληθούν να συλλεχθούν για ανάλυση της σύστασης τους.
Εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL, extracorporeal shock wave lithotripsy)
Θα πρέπει να επικοινωνήσετε αμέσως με τον ουρολόγο εάν εμφανιστούν:
1. Πυρετός
2. Πόνος στο νεφρό
3. Αιματουρία για διάστημα μεγαλύτερο των 2 ημερών μετά τη θεραπεία
Οι επιπλοκές της εξωσωματικής λιθοτριψίας μπορεί να είναι η αιματουρία (συνήθως μικρή και χωρίς σημασία), η λοίμωξη (που μπορεί να εξελιχθεί σε σήψη), τα νεφρικά αιματώματα (σπάνια) και η απόφραξη της αποχετευτικής μοίρας από πολλαπλά συγκρίματα με τη μορφή λιθιασικής αλυσίδας (steinstrasse) που εμφανίζεται συχνότερα σε περιπτώσεις μεγάλων λίθων.
Ακτινογραφία ΝΟΚ πριν (αριστερά) και μετά (δεξιά) από εξωσωματική λιθοτριψία σε λίθο κάτω κάλυκα αρ. νεφρού, (ESWL, extracorporeal shock wave lithotripsy)
Ακτινοσκοπική εικόνα (C-arm) πριν (αριστερά) και μετά (δεξιά) από εξωσωματική λιθοτριψία (ESWL, extracorporeal shock wave lithotripsy)
