Διαπερινεϊκή βιοψία προστάτη: η εξέλιξη στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί στις μέρες μας ένα από τα κυρίαρχα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ανδρικός πληθυσμός. Παγκοσμίως παρατηρείται μια σταθερή αύξηση στην επίπτωση της κλινικά σημαντικής νόσου κατά τη διάρκεια των τελευταίων ετών. Επιπλέον, επειδή ο καρκίνος του προστάτη είναι νόσος η οποία προσβάλλει άνδρες άνω της ηλικίας των 50 ετών, σε συνδυασμό με την παγκόσμια τάση γήρανσης του πληθυσμού, προβλέπεται ότι ο αριθμός των διαγνωσμένων ανδρών στις δύο επόμενες δεκαετίες να αυξηθεί. Η βιοψία του προστάτη είναι το πρώτο απαραίτητο βήμα για τη διάγνωση του καρκίνου.

Δεν υπάρχει μέχρι σήμερα καμία αιματολογική ή απεικονιστική ή οποιαδήποτε άλλη, εκτός από την βιοψία, μέθοδο, η οποία να θέτει με αξιοπιστία την διάγνωση του καρκίνου του προστάτη.

Ο ουρολόγος είναι ο κατάλληλος γιατρός για να κρίνει αν ένας ασθενής χρειάζεται να υποβληθεί σε βιοψία προστάτη. Η ηλικία, η πιθανή συννοσηρότητα και οι θεραπευτικές συνέπειες θα πρέπει επίσης να εξετάζονται και να συζητούνται εκ των προτέρων. Η διαστρωμάτωση κινδύνου είναι ένα πιθανό εργαλείο για τη μείωση των περιττών βιοψιών.

Βιοψία προστάτη είναι απαραίτητο να γίνεται σε περιπτώσεις που η πιθανότητα ανεύρεσης καρκίνου προστάτη είναι αυξημένη.

Τέτοιες καταστάσεις είναι οι ακόλουθες:

• Ύποπτο εύρημα στη δακτυλική εξέταση (σκληρία, ασυμμετρία), ανεξάρτητα από την τιμή του PSA
• Αυξημένη τιμή PSA
• Αύξηση του PSA σε σχέση με προηγούμενη εξέταση
• Ύποπτο εύρημα στην πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία

Η βιοψία προστάτη πραγματοποιείται είτε με διορθική είτε με διαπερινεϊκή προσέγγιση.

Παραδοσιακά, πραγματοποιείται περνώντας τη βελόνα βιοψίας μέσα από το ορθό (διορθική βιοψία προστάτη). Μπορεί επίσης να πραγματοποιηθεί με τη διέλευση της βελόνας βιοψίας μέσω του δέρματος μεταξύ του ορθού και του οσχέου (διαπερινεϊκή βιοψία προστάτη). Τα ποσοστά ανίχνευσης καρκίνου, όταν πραγματοποιούνται χωρίς προηγούμενη απεικόνιση με μαγνητική τομογραφία, είναι συγκρίσιμα μεταξύ των δύο προσεγγίσεων. Ωστόσο, αρκετές μελέτες υποδηλώνουν μειωμένο κίνδυνο μόλυνσης με τη διαπερινεϊκή οδό.

Η διορθική βιοψία προστάτη σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο λοίμωξης και υπάρχει αυξανόμενη δυναμική προς την εγκατάλειψη της.

 

Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας (ισχυρή σύσταση):

• Οι διαπερινεϊκές βιοψίες προτιμώνται έναντι των διορθικών λόγω του χαμηλότερου κινδύνου μολυσματικών επιπλοκών.
• Δε συνιστάται η χρήση φθοροκινολονών για τη βιοψία προστάτη σύμφωνα με την τελική απόφαση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (EMEA/H/A-31/1452).
• Συνιστώνται τουλάχιστον 8 συστηματικές βιοψίες σε προστάτες με μέγεθος περίπου 30cc και 10 έως 12 σε μεγαλύτερους αδένες.
• Η αρνητική εξέταση ούρων και η συνήθης χειρουργική προετοιμασία απολύμανσης του δέρματος του περινέου είναι υποχρεωτικές.

Μέχρι πρόσφατα οι βιοψίες του προστάτη πραγματοποιούνταν στα περισσότερα ουρολογικά κέντρα διορθικά. Ένας όμως σημαντικός περιορισμός αυτής μεθόδου είναι η δίοδος της βελόνας μέσα από το ορθό που βρίθει μικροβίων. Με τον τρόπο αυτό αυξάνονται σημαντικά τα ποσοστά λοιμώξεων και σήψης μετά από βιοψία. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με τις συνθήκες ολοένα αυξανομένης μικροβιακής αντοχής στα υπάρχοντα αντιβιοτικά, καθιστούν αναγκαία τη λήψη βιοψιών δια του περινέου. Ένας άλλος σημαντικός παράγοντας υπέρ της διαπερινεϊκής βιοψίας είναι η μεγαλύτερη διαγνωστική ακρίβεια της μεθόδου. Υπερτερεί στη διάγνωση των καρκίνων της πρόσθιας ζώνης και της κορυφής του προστάτη, καθώς και των κλινικά σημαντικών καρκίνων, έναντι της διορθικής βιοψίας. Επιπλέον με την περινεϊκή προσπέλαση μειώνεται η πιθανότητα αιμορραγίας από το ορθό.