Η τεχνολογική ανάπτυξη στον τομέα της ουρητηρικής και νεφρικής ενδοσκοπικής χειρουργικής με οπτικές ίνες υψηλής ευκρίνειας και εύκαμπτα ενδοσκόπια έχει προσφέρει «επανάσταση» στη θεραπεία των λίθων του ουροποιητικού συστήματος. Επίσης η χρήση laser και ο συνδυασμός με εξωσωματικούς λιθοτρίπτες νέας γενιάς οδήγησε στην εγκατάλειψη των παλαιών χειρουργικών τεχνικών για την αντιμετώπιση της λιθίασης.
Μέχρι πριν από 30-35 χρόνια η αντιμετώπιση της λιθίασης παρέμενε δύσκολη, ιδιαίτερα τραυματική, επικίνδυνη και συχνά με σοβαρές επιπλοκές. Σήμερα χάρη στην εξέλιξη της τεχνολογίας οι ‘πέτρες’ του νεφρού, του ουρητήρα και της κύστεως αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά με ελάχιστα επεμβατικές μεθόδους. Η θεραπεία της ουρολιθίασης έχει διπλό σκοπό, αρχικά την αντιμετώπιση του πόνου και κατόπιν την απομάκρυνση του λίθου. Η απόφαση για το είδος της θεραπείας εξαρτάται κυρίως από το μέγεθος του λίθου και, κατά δεύτερο λόγο, από την εντόπισή του.
Άλλοι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν το είδος της θεραπείας είναι:
- Τα συμπτώματα και το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς
- Τα χαρακτηριστικά του λίθου
- Το είδος της θεραπείας που παρέχεται στο νοσοκομείο και η εμπειρία του ιατρού
- Οι προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς
Σε ποσοστό 85% περίπου οι λίθοι διαμέτρου μικρότερης των 5 mm αποβάλλονται αυτόματα. Οι πιθανότητες να περάσουν και να αποβληθούν αυτόματα οι λίθοι, αυξάνονται όσο πιο χαμηλά βρίσκονται (δηλαδή όσο πιο κοντά είναι στην κύστη). Σε περίπτωση μη αυτόματης αποβολής του λίθου, το χρονικό όριο των 4 εβδομάδων θεωρείται ένας λογικός χρόνος αναμονής, αφού ο νεφρός δεν κινδυνεύει στο διάστημα αυτό.
Επεμβατική αντιμετώπιση ουρολιθίασης
Η επεμβατική θεραπεία συνίσταται στη θραύση και την απομάκρυνση του λίθου και ενδείκνυται σε περιπτώσεις μεγάλων λίθων που δεν μπορούν να αποβληθούν, απόφραξης του αποχετευτικού συστήματος που θέτει σε κίνδυνο τη νεφρική λειτουργία, συνυπάρχουσας λοίμωξης του ουροποιητικού, αποτυχίας της συντηρητικής αγωγής, ασθενών με ένα νεφρό ή ταυτόχρονης αμφοτερόπλευρης λιθιασικής απόφραξης.
Ενδείξεις για ενεργητική αντιμετώπιση της λιθίασης:
Λίθοι σε ουρητήρα:
- Λίθοι με μικρή πιθανότητα αυτόματης αποβολής (>7 mm)
- Μη επαρκής ανακούφιση του πόνου παρά τη χορήγηση επαρκούς αναλγητικής αγωγής
- Εμμένουσα απόφραξη
- Λοίμωξη
- Νεφρική ανεπάρκεια (αμφοτερόπλευρη απόφραξη, μονήρης νεφρός)
Λίθοι σε νεφρό:
- Λίθοι σε ασθενείς υψηλού κινδύνου (αμφοτερόπλευρη απόφραξη, μονήρης νεφρός)
- Απόφραξη
- Λοίμωξη
- Συμπτωματικοί λίθοι (π.χ. άλγος, αιματουρία)
- Λίθοι > 15 mm
- Επιλογή του ασθενούς
- Εμμένοντες για περισσότερο από 2-3 έτη λίθοι
Η θεραπεία της ουρολιθίασης, αναλόγως με την περίπτωση και με το είδος του λίθου, μπορεί να είναι:
- Εξωσωματική λιθοτριψία
- Ανιούσα Ουρητηρολιθοτριψία / Νεφρολιθοτριψία
- Διαδερμική νεφρολιθοτριψία
- Ενδοσκοπική συνδυαστική ενδονεφρική χειρουργική
Η καλλιέργεια ούρων είναι υποχρεωτική πριν την σχεδίαση οποιασδήποτε θεραπείας.
Λοίμωξη ουροποιητικού θα πρέπει να θεραπεύεται πριν την απόφαση για αφαίρεση του λίθου.
Η μέθοδος που επιλέγεται για κάθε περίπτωση είναι ανάλογη με τη θέση του λίθου, το μέγεθός του και το βαθμό του προβλήματος που δημιουργεί στο ουροποιητικό σύστημα ή σε ολόκληρο τον οργανισμό (λοίμωξη, πόνος, απόφραξη, νεφρική ανεπάρκεια κ.α.).
Η αντιμετώπιση της λιθίασης του ουροποιητικού συστήματος αντιπροσωπεύει ένα ταχέως εξελισσόμενο και συναρπαστικό πεδίο της ουρολογίας, που απαιτεί τη σωστή γνώση και το χειρισμό των νέων εξειδικευμένων τεχνολογιών. Η χειρουργική αφαίρεση των λίθων με τομή έχει, πλην ελάχιστων εξαιρέσεων, στη σημερινή εποχή περιοριστεί, αφού το οπλοστάσιο του ουρολόγου έχει εμπλουτιστεί με αποτελεσματικές και λιγότερο επεμβατικές μεθόδους.
Τόσο υψηλά ποσοστά επιτυχίας με τόσο χαμηλά ποσοστά επιπλοκών μπορούν να επιτευχθούν μόνο όταν συνυπάρχουν 3 προϋποθέσεις αλληλοεξαρτόμενες:
- Μεγάλη Ενδοουρολογική Εμπειρία
- Σωστή Επιλογή Μεθόδου
- Άρτιος Τεχνικός Εξοπλισμός
