H ουρολιθίαση αποτελεί την τρίτη κατά σειρά συχνότητας πάθηση στον άνθρωπο μετά τις ουρολοιμώξεις και τις παθήσεις του προστάτη. Οι λίθοι του ουροποιητικού συστήματος εμφανίζονται σε άτομα κάθε ηλικίας και φύλου, σε κάθε φυλή και χώρα και είναι γνωστοί από τους αρχαίους χρόνους.
Οι λίθοι από στρουβίτη (5-10%) είναι φλεγμονώδεις λίθοι και έχουν ως αποκλειστικό ή κύριο λιθογενετικό παράγοντα τις ουρολοιμώξεις.
Είναι πιο συχνοί στις γυναίκες με αναλογία 2:1 και σχηματίζονται σε περιπτώσεις επίμονης λοίμωξης από μικρόβια που παράγουν το ένζυμο ουρεάση (διασπά την ουρία σε αμμωνία και CO2).
Μικρόβια που παράγουν ουρεάση:
- πρωτέας (το συχνότερο στους στρουβίτες)
- κλεμπσιέλα
- ψευδομονάδα
- ουρεόπλασμα
- μυκόπλασμα
Οι φλεγμονώδεις λίθοι αποτελούνται από ένα μίγμα εναμμωνίου φωσφορικού μαγνησίου και διττανθρακικού απατίτη (MgNH4PO4 · 6H2O) και απαραίτητη προυπόθεση για το σχηματισμό τους είναι τιμές pH >7. Αποτελούν τη συχνότερη αιτία κοραλλιοειδούς λιθίασης.
Τα μορφολογικά χαρακτηριστικά των λίθων είναι:
- μέγεθος: ποικίλει
- σχήμα: ημικοραλλιοειδείς ή κοραλλιοειδείς
- επιφάνεια: καφέ ή λευκή, ημιδιαφανής (gel) αν περιέχει μεγάλη ποσότητα οργανικού υλικού
- διατομή: ασαφής οργάνωση δομής, μικροκρυσταλλική και gel αν περιέχει μεγάλη ποσότητα οργανικού υλικού. Συγκεντρικές στιβάδες λευκές, καφέ, ή μπεζ, γύρω από κεντρικό ίδιας εμφάνισης πυρήνα και συμπαγής δομή
Η λιθίαση στρουβίτη συναντάται σε ασθενείς με λοιμώξεις του ουροποιητικό, ειδικότερα όταν συνδυάζεται με:
- χρόνιο καθετηριασμό της κύστης
- νευρογενή κύστη
- ύπαρξη εκτροπής των ούρων
- ύπαρξη ξένων σωμάτων εντός του ουροποιητικού
Εξαιτίας του μεγέθους τους, η αυτόματη αποβολή των λίθων στρουβίτη είναι σπάνια.
Η κλινική εκδήλωση τους είναι συνήθως πόνος ή υποτροπιάζουσες ουρολοιμώξεις με pΗ ούρων >7 και τους χαρακτηριστικούς κρυστάλλους στρουβίτη στα ούρα ¨δίκην φερέτρου¨.