Μαγνητική τομογραφία – Ουροποιητικό σύστημα

Η μαγνητική τομογραφία (MRI, Magnetic Resonance Imaging, Απεικόνιση Μαγνητικού Συντονισμού) είναι μια μη επεμβατική διαγνωστική απεικονιστική εξέταση που βασίζεται στις αρχές του μαγνητικού συντονισμού. Χρησιμοποιεί ένα ισχυρό μαγνητικό πεδίο κυμάτων και ραδιοσυχνοτήτων για να παράγει λεπτομερείς εικόνες των εσωτερικών οργάνων και ιστών. Ο μαγνητικός τομογράφος είναι ένα μεγάλο μηχάνημα κυλινδρικού σχήματος ανοιχτό στις δύο άκρες μέσα στον οποίο αναπτύσσεται το μαγνητικό πεδίο. Σε συνδυασμό με την εφαρμογή ραδιοσυχνοτήτων το πεδίο μετατοπίζει παροδικά τα άτομα υδρογόνου στο σώμα μας, τα οποία κατά την επάνοδο τους στην αρχική τους θέση εκπέμπουν ραδιοσυχνότητες. Το σήμα λαμβάνεται από ειδικούς υπολογιστές που το επεξεργάζονται και το μετατρέπουν σε εικόνα.

Ο εξεταζόμενος σε μια μαγνητική τομογραφία δεν εκτίθεται σε ακτινοβολία.

Με τη χρήση του μαγνητικού τομογράφου είναι δυνατή η λήψη πληροφοριών σχετικά με την βιοχημική κατάσταση των ιστών με την μορφή εικόνων και φασμάτων. Η MRΙ προσφέρει την δυνατότητα του έγκαιρου εντοπισμού διαφόρων βιοχημικών αλλαγών οι οποίες συμβαίνουν πριν το σχηματισμό κακοήθειας. Επίσης σε σχέση με άλλες απεικονιστικές μεθόδους, οι οποίες βασίζονται στην ανίχνευση συγκεκριμένων ιχνηθετών με εξειδικευμένη δράση, προσφέρουν μεγαλύτερη ευαισθησία, καλύτερη διακριτική ικανότητα και μεγαλύτερη ευελιξία στην εφαρμογή. Η μαγνητική τομογραφία διαθέτει μια πληθώρα εργαλείων για την εύρεση και την παρακολούθηση της πορείας διαφόρων βλαβών καθώς επίσης και την δυνατότητα πολλών επαναλήψεων μιας και οι ασθενείς δεν επιβαρύνονται με ιοντίζουσες ακτινοβολίες ή άλλες χημικές ουσίες.

Για τα περισσότερα προβλήματα στην ακτινοδιαγνωστική του ουροποιητικού, η μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιείται ως συμπληρωματική εξέταση για περαιτέρω διερεύνηση και χαρακτηρισμό βλαβών που αναγνωρίστηκαν με ενδοφλέβια ουρογραφία, υπερηχογράφημα ή αξονική τομογραφία.

Τα σημαντικά οφέλη από τη χρήση της μαγνητικής τομογραφίας είναι η δυνατότητα καλύτερης διάκρισης των ιστών και διερεύνηση της σύστασης της βλάβης, καθώς και η καλύτερη απεικόνιση των αγγειακών δομών.

Πότε χρειάζεται να γίνει μαγνητική τομογραφία;

Ο  ουρολόγος σας μπορεί να σας συστήσει να κάνετε την εξέταση στις εξής περιπτώσεις:

• Σε παθήσεις των νεφρών (όγκοι, συγγενείς ανωμαλίες κ.ά.)
• Σε παθήσεις των ουρητήρων, της ουροδόχου κύστης και της πυέλου (κακοήθειες, κακώσεις κ.ά.)
• Στη διερεύνηση του καρκίνου του προστάτη και του καρκίνου του όρχι
• Στην παρακολούθηση ασθενών που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για κακοήθεια
• Στη διερεύνηση συμπτωμάτων από το ουροποιητικό (π.χ. αιματουρία)

Ποια είναι η προετοιμασία για την εξέταση;

Επειδή στην μαγνητική τομογραφία χρησιμοποιούνται ισχυροί μαγνήτες, θα πρέπει να ενημερώσετε τον γιατρό σας:

• Αν σας έχει τοποθετηθεί βηματοδότης.
• Αν έχετε κοχλιακό εμφύτευμα.
• Αν έχετε υποβληθεί σε επέμβαση για ανεύρυσμα στον εγκέφαλο, κατά την οποία τοποθετήθηκε μεταλλικό κλιπ.
• Αν έχετε υποβληθεί πρόσφατα σε αρθροπλαστική ισχίου με τοποθέτηση μεταλλικής άρθρωσης.
• Αν υπάρχει οποιοδήποτε άλλο μέταλλο στο σώμα σας.

Σε κάποιες περιπτώσεις, μπορεί να χρειαστεί να χορηγηθεί κάποιο ενδοφλέβιο σκιαγραφικό φάρμακο. Αν είστε αλλεργικό άτομο ή πάσχετε από νεφρική ανεπάρκεια, ενημερώστε τον γιατρό σας.

 

Πολυπαραμετρική Μαγνητική Τομογραφία Προστάτη

(mpΜRI, multiparametric magnetic resonance image)

Η πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη αποτελεί ένα σημαντικό εργαλείο στην ανάδειξη και τον χαρακτηρισμό νεοπλασματικών αλλοιώσεων του αδένα, την ακριβή τοπική σταδιοποίηση της νόσου, τον σχεδιασμό της θεραπείας καθώς και την ανίχνευση τοπικής υποτροπής. Επίσης είναι χρήσιμη για την καθοδήγηση διορθικής βιοψίας.

Η μαγνητική τομογραφία αρχικά χρησιμοποιήθηκε ως διαγνωστικό εργαλείο στην αρχική σταδιοποίηση σε άνδρες με διεγνωσμένο καρκίνο του προστάτη πριν από τη ριζική προστατεκτομή ή την ακτινοθεραπεία.

Παρέχει πληροφορίες:

• για την παρουσία ή την απουσία εξωκαψικής νόσου
• για τη συμμετοχή των αγγειονευρώδων δεματίων
• για τη συμμετοχή των σπερματοδόχων κύστεων

Βοηθάει έτσι στη διαφοροποίηση των σταδίων Τ1/Τ2 από το στάδιο Τ3.

Η δυνατότητα διάκρισης μεταξύ των όγκων που περιορίζονται στον προστάτη (≤ Τ2c) και αυτών που εκτείνονται εκτός του προστάτη (≥Τ3α) είναι ένα σημαντικό στοιχείο για την επιλογή της θεραπείας.

Επίσης στην αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του προστάτη με τη μαγνητική τομογραφία μπορεί να γίνει εκτίμηση των λεμφαδένων της πυέλου.

Σημαντικές τεχνολογικές εξελίξεις που έχουν συμβάλει στην αύξηση της χρησιμότητας στην κλινική πράξη της μαγνητικής τομογραφίας του προστάτη περιλαμβάνουν τη χρήση μαγνητικών τομογράφων υψηλού μαγνητικού πεδίου, καθώς και την ανάπτυξη καινοτόμων ακολουθιών που χρησιμοποιούνται συνδυαστικά (πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία), έτσι ώστε να βελτιώνεται η δυνατότητα ανάδειξης και χαρακτηρισμού αλλοιώσεων στον προστάτη αδένα.

Η υψηλότερη ισχύς του μαγνητικού πεδίου βελτιώνει τη διακριτική ικανότητα αλλά και την ταχύτητα της εξέτασης. Γενικότερα θεωρείται απαραίτητη η χρήση μαγνητικού πεδίου ≥1,5 Τesla για την απεικόνιση του προστάτη, ενώ αρκετά ακαδημαϊκά και εξειδικευμένα κέντρα προτείνουν μαγνητικό πεδίο 3 Tesla ως την ιδανική επιλογή. Ο συνολικός χρόνος της εξέτασης, περιλαμβανομένης της προετοιμασίας του ασθενούς και της φλεβοκέντησης, υπολογίζεται στα 40-50 λεπτά.

Τρεις διαφορετικές ακολουθίες περιλαμβάνονται στην πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία:

1. η ακολουθία μοριακής διάχυσης (DWI) με υπολογισμό του φαινομενικού συντελεστή διαχύσεως (ADC)
2. η ακολουθία Τ2 προσανατολισμού
3. η δυναμική ακολουθία μετά την ενδοφλέβια χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας

Με την ακολουθία μοριακής διαχύσεως (DWI) εκτιμάται ο βαθμός κυτταροβρίθειας των ιστών υπολογίζοντας την κινητικότητα ή τη διάχυση των μορίων του νερού μέσα στους ιστούς. Γενικά, ο καρκίνος του προστάτη έχει υψηλή κυτταροβρίθεια. Απεικονίζεται σαν μία περιοχή εστιακού περιορισμού της διαχύσεως των ελεύθερων μορίων του νερού. Αυτή η περιοχή περιορισμού της διαχύσεως απεικονίζεται ως μία εστία υψηλού σήματος στις εικόνες DWI.

Με τις ακολουθίες Τ2 προσανατολισμού παράγονται εικόνες με εξαιρετική ευκρίνεια στην απεικόνιση των μαλακών ιστών. Παρέχουν τη δυνατότητα διάκρισης – διαχωρισμού της περιφερικής από τη μεταβατική ζώνη. Στις ακολουθίες Τ2 προσανατολισμού ο καρκίνος απεικονίζεται ως περιοχή με χαμηλής εντάσεως σήμα.

Δυναμικές ακολουθίες λαμβάνονται μετά την ενδοφλέβια χορήγηση παραμαγνητικής ουσίας. Σε αυτές τις εικόνες ο καρκίνος του προστάτη απεικονίζεται σαν εστιακή περιοχή με πρώιμη σκιαγραφική ενίσχυση σε σχέση με τον υπόλοιπο αδένα.

Η διεθνής ομάδα εργασίας στη μαγνητική τομογραφία του προστάτη (International Prostate MRI Working Group) έχει αναπτύξει οδηγίες για τον τρόπο εκτέλεσης της πολυπαραμετρικής μαγνητικής τομογραφίας, αλλά και για τον τρόπο καταγραφής των ευρημάτων (PI-RADS).

Με το σύστημα PI-RADS κατηγοριοποιούνται οι αλλοιώσεις στον προστάτη ανάλογα με την πιθανότητα παρουσίας καρκίνου, σύμφωνα με μια κλίμακα πέντε κατηγοριών. Η κατηγορία PI-RADS 1 αντιστοιχεί σε αλλοιώσεις όπου ο κλινικά σημαντικός καρκίνος είναι πολύ απίθανο να υπάρχει. Η κατηγορία PI-RADS 5 προσδιορίζει αλλοιώσεις όπου η πιθανότητα κλινικά σημαντικού καρκίνου είναι υψηλή.