Επείγουσες Καταστάσεις στην Ουρολογία

Με τον όρο «επείγουσες καταστάσεις στην Ουρολογία» αναφερόμαστε σε οποιαδήποτε πάθηση του ουροποιητικού συστήματος για την οποία απαιτείται άμεση - επείγουσα ιατρική φροντίδα. Ευτυχώς τα ουρολογικά επείγοντα είναι ελάχιστα, αλλά αν δεν αντιμετωπιστούν άμεσα είναι δυνητικά απειλητικά για την ζωή του ασθενούς ή μπορεί να προκαλέσουν σοβαρές, μακροχρόνιες έως και μόνιμες συνέπειες.

Οι σημαντικότερες ενδείξεις των ουρολογικών επειγόντων είναι:

• Έντονο κοιλιακό ή οσφυϊκό άλγος
• Έντονο άλγος στο όσχεο ή στην γεννητική περιοχή
• Αδυναμία ούρησης
• Υψηλός πυρετός με ρίγος

Τα επείγοντα ουρολογικά περιστατικά διακρίνονται σε τραυματικά και μη τραυματικά.

Τα τραυματικά περιστατικά είναι πιο σπάνια και μπορεί να αφορούν οποιοδήποτε όργανο του ουροποιητικού και γεννητικού συστήματος (νεφρός, ουρητήρας, ουροδόχος κύστη, ουρήθρα, πέος, όρχεις). Συνήθως συμβαίνουν στα πλαίσια τροχαίων ατυχημάτων, αθλητικών δραστηριοτήτων, επιθέσεων κ.ά. Συνήθως χρήζουν άμεσης ενδονοσοκομειακής αντιμετώπισης, είτε συντηρητικής είτε χειρουργικής. Περίπου το 10% των τραυματιών που προσέρχονται στα επείγοντα παρουσιάζουν σε κάποιο βαθμό και κάκωση του ουροποιητικού, η οποία μπορεί να μην είναι κλινικά έκδηλη και να χρειάζεται ειδικές εξετάσεις για να αποκαλυφθεί. Ο μηχανισμός του τραυματισμού και η κλινική εξέταση δίνουν πληροφορίες για την πιθανότητα κάκωσης στο ουροποιητικό, η οποία μπορεί να εκτείνεται από μία απλή θλάση έως σοβαρό τραυματισμό οργάνου με αιμορραγία απειλητική για τη ζωή του ασθενή.

Κατά σειρά συχνότητας διακρίνονται σε:

• τραύμα νεφρού 67%
• τραύμα ουροδόχου κύστης 22%
• τραύμα γεννητικών οργάνων 7%
• τραύμα ουρήθρας 3%
• τραύμα ουρητήρα 1%

Οι πιο συχνές κακώσεις του ουροποιητικού είναι οι κακώσεις των νεφρών.

Οι νεφροί, ως οπισθοπεριτοναϊκά όργανα, προστατεύονται από τις πλευρές, τους μύες της ράχης και το περινεφρικό λίπος. Στα παιδιά οι νεφροί είναι πιο ευπαθείς καθώς βρίσκονται χαμηλότερα, είναι σχετικά μεγαλύτεροι και περιβάλλονται από πιο αδύναμους μύες και λιγότερο περινεφρικό λίπος. Οι νεφρικές κακώσεις διακρίνονται σε κλειστές όταν δεν υπάρχει λύση της συνέχειας του δέρματος (συνήθως μετά από τροχαία ατυχήματα, πτώσεις ή αθλητικές δραστηριότητες και ανοιχτές (συνήθως μετά από τραυματισμούς με μαχαίρι, πυροβολισμό κ.α.). Ο διαχωρισμός σε ανοιχτές και κλειστές κακώσεις έχει νόημα επειδή το 98% των κλειστών κακώσεων αντιμετωπίζεται συντηρητικά, σε αντιδιαστολή με το 50% των ανοικτών που απαιτούν χειρουργική αντιμετώπιση. Πρέπει να τονιστεί ότι σήμερα είναι ιδιαίτερα συχνές οι ιατρογενείς κακώσεις των νεφρών κατόπιν τοποθέτησης διαδερμικής νεφροστομίας, διαδερμικής νεφρολιθοτριψίας ή κατευθυνόμενης βιοψίας νεφρού.

Οι ουρητήρες είναι προστατευμένοι στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο και οι τραυματισμοί τους οφείλονται είτε σε διατιτραίνοντα τραύματα (π.χ. από μαχαίρι), είτε συνηθέστερα είναι ιατρογενείς μετά από χειρουργική επέμβαση στην πύελο (γυναικολογικές επεμβάσεις, νεοπλασίες της πυέλου) ή ουρητηροσκόπηση.

Περιοχές τραυματισμού

• Άνω τριτημόριο 30%
• Μέσο τριτημόριο τριτημόριο 19%
• Κατώτερο τριτημόριο  51%

Η εξαγγείωση του σκιαγραφικού είναι το σημάδι του ουρητηρικού τραύματος. Συχνά σημάδια αποτελούν επίσης η υδρονέφρωση και το ουρίνωμα.

Η διάγνωση της κάκωσης του ουρητήρα γίνεται είτε άμεσα όταν πρόκειται για διεγχειρητικές κακώσεις, είτε διαλάθει και ανακαλύπτεται σε δεύτερο χρόνο λόγω αυξημένης αποβολής υγρών από την παροχέτευση της επέμβασης, σύστοιχης υδρονέφρωσης, δημιουργίας οπισθοπεριτοναϊκού ουρινώματος ή ουροπεριτοναίου που μπορεί αργότερα να επιπλακούν με λοίμωξη. Σε όλες τις περιπτώσεις η αξονική τομογραφία (ή αξονική ουρογραφία), η ενδοφλέβια ουρογραφία ή η ανιούσα πυελογραφία θα δείξουν διαφυγή σκιαγραφικού  και θα θέσουν τη διάγνωση.

Οι πιο συνηθισμένοι λόγοι που ένας ασθενής χρειάζεται επείγουσα φροντίδα από ουρολόγο είναι μη τραυματικής αιτιολογίας.

• Οξεία επίσχεση ούρων
• Κολικός νεφρού
• Συστροφή όρχι
• Αιματουρία
• Αποφρακτική ουροπάθεια
• Ουροσήψη
• Παραφίμωση
• Πριαπισμός

Επείγουσες καταστάσεις στην Ουρολογία