Διαγνωστικός έλεγχος αιματουρίας

Η παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα ονομάζεται αιματουρία (>3-4 κ.ο.π.) και αποτελεί ένα συχνό σύμπτωμα. Απαντάται στο 2-3% του ενήλικου πληθυσμού και στο 6% των ασθενών που εξετάζονται από ουρολόγους.

Η αιματουρία μπορεί να είναι μακροσκοπική, όταν τα ούρα είναι εμφανώς κόκκινα ή μικροσκοπική, όταν η παρουσία του αίματος αποκαλύπτεται μόνο με το μικροσκόπιο.

Κάθε ενήλικας με επεισόδιο ανώδυνης αιματουρίας πρέπει να υποβάλλεται σε πλήρη διαγνωστικό έλεγχο.

Σε αντίθεση με την μακροσκοπική αιματουρία, που κατά κανόνα θορυβεί τον ασθενή και τον αναγκάζει να αναζητήσει έγκαιρα ιατρική βοήθεια, η μικροσκοπική αιματουρία, όταν δε συνοδεύεται από αξιόλογη συμπτωματολογία, συνήθως αποτελεί τυχαίο εργαστηριακό εύρημα, που όχι σπάνια δεν αξιολογείται σωστά ή και παραβλέπεται, με αποτελέσματα συχνά οδυνηρά λόγω καθυστερημένης διάγνωσης.

Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι ακόμη και ένα μοναδικό επεισόδιο αιματουρίας, χωρίς καμία επανάληψη, μπορεί να υποκρύπτει κάποια σοβαρή παθολογία. Γι αυτό το λόγο απαιτείται πλήρης διαγνωστικός έλεγχος.

• Όλοι οι ασθενείς ηλικίας άνω των 35 ετών πρέπει να υποβάλλονται σε κυστεοσκόπηση.
• Η αξονική τομογραφία είναι η απεικονιστική εξέταση εκλογής, καθώς έχει τη μεγαλύτερη ειδικότητα και ευαισθησία στην απεικόνιση του ανώτερου ουροποιητικού.
• Κυστεοσκόπηση πρέπει να πραγματοποιείται σε όλους τους ασθενείς με γνωστούς παράγοντες κινδύνου για κακοήθειες του ουροποιητικού (π.χ. κάπνισμα, έκθεση σε χημικά) ανεξαρτήτως ηλικίας.
• Η απεικόνιση του ανώτερου ουροποιητικού προτείνεται σε όλους τους ενήλικες επί απουσίας γνωστής καλοήθους αιτιολογίας.
• Η μικροσκοπική αιματουρία σε ασθενείς που λαμβάνουν αντιπηκτικά απαιτεί ουρολογική και νεφρολογική διερεύνηση ανεξάρτητα από τον τύπο του αντιπηκτικού φαρμάκου.

Η αιματουρία οποιουδήποτε βαθμού στους ενηλίκους θα πρέπει να θεωρείται εκδήλωση κακοήθους νόσου του ουροποιητικού μέχρις αποδείξεως του αντιθέτου.

Το ποσοστό της μικροσκοπικής αιματουρίας κυμαίνεται από 1-20% ανάλογα με τον πληθυσμό που μελετάται. Οι ασθενείς με μικροσκοπική ανώδυνη αιματουρία που παρουσιάζουν αυξημένο κίνδυνο για ουρολογικές ή νεφρικές παθήσεις πρέπει να αξιολογούνται με ειδικά πρωτόκολλα διερεύνησης. Οι ουροθηλιακοί καρκίνοι αποτελούν την πιο συχνή κακοήθεια σε ασθενείς με μικροσκοπική ανώδυνη αιματουρία.

Παράγοντες κινδύνου για σημαντική νοσηρότητα σε ασθενείς με ανώδυνη μικροσκοπική αιματουρία:

• Ιστορικό καπνίσματος
• Επαγγελματική έκθεση σε χημικά
• Ιστορικό μακροσκοπικής αιματουρίας
• Ηλικία > 40 ετών
• Ιστορικό ουρολογικού νοσήματος
• Κατάχρηση αναλγητικών
• Ιστορικό λοιμώξεων του ουροποιητικού συστήματος
• Ιστορικό ερεθιστικών συμπτωμάτων ούρησης
• Ιστορικό ακτινοβολίας στην πύελο

Αιματουρία: παρουσία ερυθρών αιμοσφαιρίων στα ούρα