Η κυτταρολογική εξέταση των ούρων είναι μια σχετικά απλή, ασφαλής και όχι ακριβή εξέταση, που μπορεί να ανιχνεύσει την ουροθηλιακή κακοήθεια.
Η κυτταρολογική ούρων είναι η πιο συχνή εξέταση που χρησιµοποιείται για τη διάγνωση των ουροθηλιακών νεοπλασµάτων.
Αφορά τη µικροσκοπική εκτίµηση είτε των επιχρισµάτων ούρων ελεύθερης ούρησης είτε των εκπλύσεων της ουροδόχου κύστης. Βασίζεται στην εκτίµηση των µορφολογικών χαρακτήρων των αποφολιδούµενων εκ του ουροθηλίου κυττάρων.
Στηρίζεται στο γεγονός ότι τα καρκινικά κύτταρα εμφανίζουν μειωμένη συνοχή και κατά συνέπεια αποφολιδώνονται εύκολα. Το αποτέλεσμα είναι να αναγνωρίζονται στα ούρα ή στο έκπλυμα της κύστης από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά τους. Έχει πολύ υψηλή ειδικότητα (περίπου 93%), αλλά η ευαισθησία της είναι χαμηλή και σχετίζεται με τη διαφοροποίηση του όγκου (27% για όγκους καλής διαφοροποίησης και 77% για όγκους κακής διαφοροποίησης).
Η θετική κυτταρολογική ούρων αντανακλά την παρουσία κακοήθους αλλοίωσης στο ουροποιητικό σύστηµα. Η αρνητική κυτταρολογική δεν αποκλείει την παρουσία νεοπλάσµατος, λόγω υποεκτίµησης του αποτελέσµατος, που µπορεί να βασίζεται σε όρους όπως ατυπία, ατυπία – ύποπτη για κακοήθεια, µη διαγνωστική ατυπία κ.λπ.
Επί θετικής κυτταρολογικής και επί απουσίας όγκου στην κύστη πρέπει να γίνει ενδελεχής έλεγχος όλου του ουροποιητικού συστήματος (αξονική τομογραφία, κυστεοσκόπηση, κ.ά.).
Ενδείξεις για κυτταρολογική εξέταση των ούρων
- Όταν υπάρχει υποψία για καρκίνο ουροδόχου κύστης, νεφρικής πυέλου, ουρητήρων, ουρήθρας.
- Στην παρακολούθηση ασθενών που έχουν υποβληθεί σε θεραπεία για καρκίνο ουροδόχου κύστης από μεταβατικό επιθήλιο, ώστε να ανιχνευθεί έγκαιρα τυχόν υποτροπή.
Η κυτταρολογική εξέταση είναι ιδιαίτερα χρήσιμη για τη διάγνωση και παρακολούθηση των όγκων υψηλού grade, του καρκινώματος in situ και των όγκων της αποχετευτικής μοίρας.
Πρέπει να τονιστεί ότι η αρνητική κυτταρολογική δεν αποκλείει την παρουσία καρκίνου.
Πρόσφατα ενεργοποιήθηκε το σύστηµα των Παρισίων (Paris System 2016), για την απόδοση της ορολογίας της κυτταρολογικής ούρων. Έτσι υπάρχει κοινή ονοµατολογία για την επικοινωνία μεταξύ των γιατρών.
Ορολογία Συστήµατος των Παρισίων (Paris System)
- Μη ικανοποιητικό / Μη διαγνωστικό
- Αρνητικό για υψηλού βαθµού ουροθηλιακό καρκίνωµα
- Ατυπία ουροθηλιακών κυττάρων
- Χαµηλού βαθµού ουροθηλιακό καρκίνωµα
- Υψηλού βαθµού ουροθηλιακό καρκίνωµα
Low grade ουροθηλιακό καρκίνωμα, κυτταρολογική εξέταση ούρων
High grade ουροθηλιακό καρκίνωμα, κυτταρολογική εξέταση ούρων
In situ ουροθηλιακό καρκίνωμα, κυτταρολογική εξέταση ούρων
