Ειδικό Προστατικό Αντιγόνο (PSA, prostatic specific antigen)

Το ειδικό προστατικό αντιγόνο (PSA, prostatic specific antigen) είναι μια γλυκοπρωτεΐνη που παράγεται από τον προστάτη και εκκρίνεται στο σπέρμα. Η γλυκοπρωτεΐνη αυτή εισέρχεται στην κυκλοφορία του αίματος, όπου μπορεί να ανιχνευθεί με μια απλή εξέταση αίματος. Η φυσιολογική του λειτουργία είναι η ρευστοποίηση του σπερματικού υγρού, βοηθώντας στην απελευθέρωση των σπερματοζωαρίων.

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κάποια τιμή PSA που να διαχωρίζει το φυσιολογικό από το παθολογικό.

Το PSA θεωρείται ειδική εξέταση για τον προστάτη, καθώς παράγεται κυρίως από αυτόν, αλλά δε θεωρείται ειδική για κάποια συγκεκριμένη πάθησή του. Αύξηση της τιμής του στον ορό παρατηρείται στην καλοήθη υπερπλασία του προστάτη, στις φλεγμονές του αδένα (προστατίτιδα), καθώς βέβαια και στον καρκίνο. Για το λόγο αυτό πάντα η τιμή του PSA θα πρέπει να συνεκτιμάται με κάποιες άλλες παραμέτρους, όπως το ιστορικό του ασθενούς και η κλινική εξέταση.

Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι ο έλεγχος του P.S.A., χρησιμοποιείται κυρίως στην ανίχνευση του πρώιμου προστατικού καρκίνου. Η τιμή του P.S.A., εκτιμά την πιθανότητα που έχει ένας άνδρας να έχει καρκίνο του προστάτη, δε δίνει όμως την οριστική απάντηση. Χρησιμοποιείται επίσης για την σταδιοποίηση του προστατικού καρκίνου, την παρακολούθηση της θεραπείας, την ανίχνευση της υποτροπής της νόσου, αλλά και σαν προγνωστικός δείκτης.

Παρόλο που τιμές κάτω από 4 ng/ml θεωρούνται φυσιολογικές, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι τιμές αυτές είναι ενδεικτικές και δεν αποκλείουν τον καρκίνο. Για παράδειγμα ένας άνδρας με τιμή 2ng/ml, ενώ πέρυσι η τιμή ήταν 1ng/ml έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να έχει καρκίνο από έναν άλλο που η τιμή του πέρυσι ήταν 4 και φέτος 5 ng/ml.

• Η τιμή του PSA είναι λοιπόν ενδεικτική και η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται από τον ουρολόγο.

Συστήνεται η μέτρηση μιας τιμής αναφοράς PSA σε ηλικία 40-45 ετών και εξατομικευμένη προσαρμογή της παρακολούθησης σε χρονικά διαστήματα ανάλογα με την αρχική τιμή.

Σε ποιες καταστάσεις αυξάνεται η τιμή του PSA;

• Καρκίνος προστάτη
• Καλοήθης υπερπλασία προστάτη
• Φλεγμονές ουροποιητικού συστήματος
• Ιατρικές πράξεις (βιοψία προστάτη, κυστεοσκόπηση, δακτυλική εξέταση προστάτη)
• Σεξουαλική επαφή, εκσπερμάτιση

Κίνδυνος προστατικού καρκίνου σε σχέση με τις τιμές PSA

Οι άνδρες δεν πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο PSA, χωρίς να έχουν πρώτα ενημερωθεί για τα πιθανά οφέλη, καθώς και τους κινδύνους της επιλογής αυτής.

Ειδικό προστατικό αντιγόνο, PSA: σε ποιες καταστάσεις αυξάνεται η τιμή του