8 ερωτήσεις σχετικά με το ειδικό προστατικό αντιγόνο, PSA… Τι πρέπει να γνωρίζουν οι άνδρες…

• Ποια είναι η σημασία του PSA;

Χρησιμοποιείται κυρίως για την πρώιμη ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη σε άνδρες άνω των 45 ετών. Μαζί με την δακτυλική εξέταση, θα καθοδηγήσει τον ουρολόγο ώστε να διακρίνει ποιοι ασθενείς πρέπει να υποβληθούν σε βιοψία προστάτη. Επίσης, χρησιμοποιείται για την σταδιοποίηση του καρκίνου, την παρακολούθηση της θεραπείας, την ανίχνευση της υποτροπής της νόσου, αλλά και σαν προγνωστικός δείκτης.

• Πότε ένας άνδρας πρέπει να κάνει PSA;

Συστήνεται η μέτρηση μιας τιμής αναφοράς PSA σε ηλικία 45 ετών και εξατομικευμένη προσαρμογή της παρακολούθησης σε χρονικά διαστήματα ανάλογα με την αρχική τιμή. Η απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται νωρίτερα, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη ή άλλοι παράγοντες κινδύνου.

• Ποιες είναι οι μορφές εμφάνισης του PSA στον ορό;

Εμφανίζεται ως ελεύθερο (Free PSA) που είναι το επικρατέστερο στο σπέρμα ή συνδεδεμένο με πρωτεΐνες αναστολείς, όπως το PSA-ACT που είναι το επικρατέστερο στον ορό. Το total PSA συνιστά το άθροισμα του ελεύθερου και του συνδεδεμένου PSA. Στα εργαστήρια μετράται κατά κανόνα το ολικό PSA.

• Σε ποιες καταστάσεις αυξάνεται η τιμή του PSA;

1. Καρκίνος προστάτη
2. Καλοήθης υπερπλασία προστάτη
3. Φλεγμονές ουροποιητικού συστήματος
4. Ιατρικές πράξεις (βιοψία προστάτη, κυστεοσκόπηση, δακτυλική εξέταση προστάτη)
5. Σεξουαλική επαφή, εκσπερμάτιση

• Υπάρχουν φυσιολογικές τιμές PSA;

Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κάποια τιμή PSA που να διαχωρίζει το φυσιολογικό από το παθολογικό.

Παρόλο που τιμές κάτω από 4 ng/ml θεωρούνται “φυσιολογικές”, θα πρέπει να τονιστεί ότι οι τιμές αυτές είναι ενδεικτικές και δεν αποκλείουν τον καρκίνο. Για παράδειγμα ένας άνδρας με τιμή 2ng/ml, ενώ πέρυσι η τιμή ήταν 1ng/ml, έχει μεγαλύτερες πιθανότητες να έχει καρκίνο προστάτη από έναν άλλο που η τιμή του πέρυσι ήταν 4 και φέτος 5 ng/ml.

• Υπάρχουν φάρμακα που μειώνουν την τιμή του PSA;

Ορισμένα φάρμακα που λαμβάνονται για την αντιμετώπιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη μπορεί να μειώσουν την τιμή του PSA κατά 50% μέσα σε 6-12 μήνες από την έναρξη της χρήσης τους. Στα φάρμακα αυτά συμπεριλαμβάνονται η φιναστερίδη και η ντουταστερίδη (αναστολείς της 5α-ρεδουκτάσης).

• Καρκίνος προστάτη: ωφελεί ή βλάπτει τελικά ο τακτικός έλεγχος του PSA;

Η έγκαιρη ανίχνευση του καρκίνου του προστάτη μειώνει σημαντικά τη θνησιμότητα από τη νόσο και τον κίνδυνο ανάπτυξης μεταστάσεων και προχωρημένου καρκίνου.

Η εξέταση για τον έλεγχο του PSA στο αίμα στοχεύει στην ανίχνευση του καρκίνου σε ένα πρώιμο στάδιο, που επιδέχεται θεραπευτικής αγωγής, και στη μείωση της συνολικής και ειδικής θνησιμότητας. Ωστόσο, από τα στοιχεία έχει αποδειχθεί ότι η εξέταση δεν είναι πάντα έγκυρη. Επιπλέον, μπορεί να έχει βλαπτικές επιπτώσεις, όπως η υπερδιάγνωση και η υπερθεραπεία. Οι περισσότερες ιατρικές οργανώσεις ενθαρρύνουν τους άνδρες άνω των 50 ετών να συζητούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του προστάτη με τον ουρολόγο τους. Η απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται νωρίτερα, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη ή άλλοι παράγοντες κινδύνου.

• Ποιες μέθοδοι χρησιμοποιούνται για την διάγνωση του καρκίνου του προστάτη;

1. Μέτρηση PSA ορού
2. Δακτυλική εξέταση προστάτη
3. Διορθικό υπερηχογράφημα
4. Πολυπαραμετρική μαγνητική τομογραφία προστάτη
5. Βιοψία