Σεξουαλική ανδρική υγεία και θεραπεία της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη (ΚΥΠ)
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) είναι συχνή στους ηλικιωμένους άνδρες. Αποτελεί σημαντική αιτία συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα. Οι κύριοι στόχοι των φαρμακευτικών και χειρουργικών θεραπειών της ΚΥΠ είναι:
- η ανακούφιση των ενοχλητικών συμπτωμάτων,
- η διακοπή της εξέλιξης της νόσου και
- η βελτίωση της συνολικής ποιότητας ζωής.
Όλο και μεγαλύτερη προσοχή θα πρέπει να δίνεται στις επιπτώσεις αυτών των θεραπειών στη σεξουαλική ανδρική υγεία.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) είναι η συχνότερη καλοήθης νεοπλασία στους άνδρες, απασχολώντας 1 στους 2 άνδρες ηλικίας άνω των 50 ετών. Τα συμπτώματα της νόσου χειροτερεύουν με την αύξηση της ηλικίας, καταλήγοντας να απασχολούν περίπου το 80% των ανδρών ηλικίας 60-80 ετών.
Δεν αποτελεί κίνδυνο για τη ζωή του ασθενή και δεν υπάρχουν στοιχεία που να αποδεικνύουν ότι οδηγεί σε καρκίνο του προστάτη. Ωστόσο, τα συμπτώματα που προκαλεί από το κατώτερο ουροποιητικό, μειώνουν την ποιότητα ζωής του ασθενή.
Εκτός από τα ουρολογικά προβλήματα, η ΚΥΠ μπορεί να συνδεθεί και με σεξουαλική δυσλειτουργία, περιλαμβάνοντας:
- μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
- στυτική διαταραχή
- προβλήματα οργασμού
- διαταραχές εκσπερμάτισης
Οι αλλαγές αυτές μπορεί να οφείλονται τόσο σε φυσιολογικούς όσο και σε ψυχολογικούς παράγοντες. Το άγχος και η ανησυχία που προκαλούν τα συμπτώματα της ΚΥΠ μπορεί να επηρεάσουν τη σεξουαλική λειτουργία.
Σκοπός της θεραπείας της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη είναι:
- η ανακούφιση των συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό
- η βελτίωση της ποιότητας ζωής των ασθενών
- η αποφυγή των επιπλοκών της νόσου
Η λήψη της απόφασης για τη θεραπευτική αντιμετώπιση της ΚΥΠ βασίζεται στην:
- βαρύτητα των συμπτωμάτων
- επιβάρυνση του ανώτερου ουροποιητικού
- επίδραση των συμπτωμάτων στην ποιότητα ζωής του άνδρα
- επιβάρυνση του εξωστήρα μυ της κύστης
Η θεραπεία της ΚΥΠ, είτε φαρμακευτική είτε χειρουργική, βελτιώνει σημαντικά τα συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό. Ωστόσο, είναι σημαντικό, οι ασθενείς που πρόκειται να υποβληθούν σε επέμβαση να συζητούν ανοιχτά με τον ουρολόγο τους για όλες τις πτυχές της σεξουαλικής υγείας, ώστε να λάβουν την κατάλληλη υποστήριξη και καθοδήγηση για τη μετεγχειρητική κατάσταση. Η κύρια ανεπιθύμητη ενέργεια/επιπλοκή είναι οι διαταραχές εκσπερμάτισης, συμπεριλαμβανομένης της απουσίας εκσπερμάτωσης.
Οι περισσότερες χειρουργικές μέθοδοι αντιμετώπισης της ΚΥΠ προκαλούν διαταραχές εκσπερμάτισης, αλλά όχι του οργασμού και σπάνια προκαλούν προβλήματα στη στύση.
Διουρηθρική εκτομή του προστάτη (TUR-P)
Η TUR-P μετεγχειρητικά συνδέεται κυρίως με διαταραχές στην εκσπερμάτιση, ιδιαίτερα με παλίνδρομη εκσπερμάτιση (ΠΕ), σε ποσοστά που κυμαίνονται από 62–75%.
Ο όγκος του προστάτη που αφαιρείται δεν αποτελεί σημαντικό επιβαρυντικό παράγοντα για την εμφάνιση μετεγχειρητικής σεξουαλικής δυσλειτουργίας.
Για την αντιμετώπιση των προβλημάτων της ΠΕ έχουν προταθεί αρκετές χειρουργικές τεχνικές διατήρησης του αυχένα της ουροδόχου κύστης με πολύ ενθαρρυντικά και μακροχρόνια αποτελέσματα. Στις περιπτώσεις αυτές η εκσπερμάτιση διατηρείται σε ποσοστά μέχρι και 91%.
Διουρηθρική διατομή του προστάτη (TUIP)
Η διουρηθρική διατομή του προστάτη (TransUrethral incision of the Prostate, TUIP) έχει σαφώς χαμηλότερη συχνότητα εμφάνισης παλίνδρομης εκσπερμάτισης σε σύγκριση με την κλασική TUR-P.
Διουρηθρική εκπυρήνιση του προστάτη (HoLEP)
Οι ασθενείς, έξι μήνες μετά την εκπυρήνιση του προστάτη με Holmium Laser, συνήθως αναφέρουν διαταραχές όπως η επώδυνη εκσπερμάτιση (21%) και η ΠΕ (70%).
Συγκριτικές μελέτες μεταξύ HoLEP και TUR-P δεν αποκαλύπτουν σημαντικές διαφορές στη στυτική λειτουργία άμεσα μετεγχειρητικά, στα ποσοστά ΠΕ και στον μειωμένο όγκο εκσπερμάτισης. Ένα έτος μετά το HoLEP, τα υψηλά ποσοστά της παλίνδρομης εκσπερμάτισης (76,6%) εξακολουθούν να παραμένουν. Οι ασθενείς παραπονούνται για μειωμένο όγκο σπέρματος (18,3%) και λιγότερο για επώδυνη εκσπερμάτιση (3,3%) με απώτερο αποτέλεσμα διαταραχές στον οργασμό.
Νεότερες μέθοδοι χειρουργικής του προστάτη (Rezum, Urolift, iTIND)
Οι νεότερες τεχνικές όπως το Rezum, Urolift και iTIND, παρουσιάζουν πολύ καλά αποτελέσματα σχετικά με τη μετεγχειρητικά σεξουαλική λειτουργία.
Ο στόχος οποιασδήποτε ιατρικής ή χειρουργικής θεραπείας για την καλοήθη υπερπλασία του προστάτη είναι η βελτίωση της ποιότητας ζωής. Είναι σημαντικό να ληφθούν υπόψη οι σεξουαλικές παρενέργειες αυτών των θεραπειών, οι οποίες μπορούν να επηρεάσουν άμεσα την ποιότητα ζωής. Η λεπτομερής ενημέρωση των ανδρών και η χρήση νεότερων τεχνικών αφαίρεσης του προστατικού αδένα σε αυτούς που θεωρούν απαραίτητη τη διατήρηση μετεγχειρητικά της σεξουαλικής λειτουργίας τους ίσως αποτελεί τη λύση του προβλήματος.