Η αυτόματη ρήξη της αποχετευτικής μοίρας του ουροποιητικού συστήματος με συνεπακόλουθη διαφυγή ούρων είναι μια σπάνια επιπλοκή της ουρολιθίασης. Απαντάται συνήθως σε οξεία ουρητηρική απόφραξη από λίθο. Εκδηλώνεται με αιφνίδιο και οξύ άλγος στη νεφρική χώρα που εμφανίζει χαρακτηριστική αυτόματη ύφεση. Παρουσιάζει ιδιαίτερο κλινικό ενδιαφέρον καθώς συχνά συγχέεται με τον τυπικό κολικό του ουρητήρα και δεν τυγχάνει έγκαιρης διάγνωσης και αντιμετώπισης.
Γυναίκα ασθενής ηλικίας 55 ετών με ελεύθερο ιστορικό προσήλθε στο τμήμα επειγόντων περιστατικών με αναφερόμενο αιφνίδιο άλγος δεξιάς νεφρικής χώρας από 4ωρου και εμετό, χωρίς πυρετό. Κατά την προσέλευση ο πόνος είχε υποχωρήσει και η ασθενής ανέφερε ήπια δυσουρικά ενοχλήματα, ναυτία και τάση για έμετο. Στην κλινική εξέταση διαπιστώθηκε θετικό σημείο Giordano δεξιά και σημεία περιτοναϊσμού. Ο απεικονιστικός έλεγχος ανέδειξε στοιχεία απόφραξης του αποχετευτικού συστήματος με παρουσία περινεφρικής συλλογής.
Υπερηχογράφημα: νεφροί με φυσιολογικό μέγεθος και φυσιολογικό πάχος και ηχογένεια του παρεγχύματος. Ο δεξιός νεφρός ελέγχεται με ήπια διάταση του πυελοκαλυκικού συστήματος και του αρχικού τμήματος του ουρητήρα όπου ελέγχθηκε. Παρατηρείται συλλογή υγρού στον περινεφρικό χώρο δεξιά.
Ακολούθησε αξονική τομογραφία κοιλίας με ενδοφλέβια έγχυση σκιαγραφικού. Κατά την απεκκριτική φάση διαπιστώθηκε διαφυγή του σκιαγραφικού από το πυελοκαλυκικό σύστημα του δεξιού νεφρού. Στην τελική μοίρα του ουρητήρα απεικονίστηκε λίθος μέγιστης διαμέτρου 2mm.
Αξονική τομογραφία (πολυτομική σάρωση προ και μετά ενδοφλέβιας χορήγησης σκιαγραφικού μέσου): οιδηματώδης η απεικόνιση του δεξιού νεφρού σε σχέση με τον αριστερό με πυελοκαλυκική διάταση αυτού και υγρική συλλογή επιχωρίως του ανώτερου τριτημόριου του ουρητήρα. Μικρολιθιασικό στοιχείο ελέγχεται στην δεξιά κυστεοουρητηρική συμβολή διαμέτρου 2mm. Μετά τη χορήγηση ενδοφλέβιου σκιαγραφικού παρατηρείται καθυστέρηση του νεφρογράμματος δεξιά καθώς και της σκιαγραφικής απέκκρισης δια του πυελοκαλυκικού συστήματος.
Καθυστέρηση του νεφρογράμματος δεξιά καθώς και της σκιαγραφικής απέκκρισης δια του πυελοκαλυκικού συστήματος
Στο ανώτερο τριτημόριο του ουρητήρα παρατηρήθηκε εξαγγείωση του απεκκριθέντος σκιαγραφικού ως επί ρήξεως της αποχετευτικής οδού και δημιουργίας ουρινώματος. Το ουρίνωμα περιβάλλει το ανώτερο τμήμα του δεξιού νεφρού εισέρχεται προς την ηπατική πύλη και επιχωρίως της κάτω κοίλης φλέβας και το οπίσθιο τμήμα της χοληδόχου κύστεως (μέγιστη κεφαλουραία έκταση 10cm). Ήπια διάταση καθ’ όλο το μήκος του ουρητήρα και του πυελοκαλυκικού συστήματος του δεξιού νεφρού.
Η ασθενής οδηγήθηκε άμεσα στο χειρουργείο, όπου και αντιμετωπίστηκε ενδοσκοπικά με επιτυχία (τοποθέτηση ουρητηρικού stent). Την επόμενη ημέρα πήρε εξιτήριο από το νοσοκομείο με σύσταση για επανέλεγχο σε 3 εβδομάδες.
Η αυτόματη ρήξη της αποχετευτικής οδού ως αποτέλεσμα απόφραξης του ουρητήρα από λίθο οφείλεται σε αύξηση της πίεσης στο αποχετευτικό σύστημα, κυρίως του τοιχώματος της νεφρικής πυέλου και των καλύκων. Μπορεί να υπάρχει κάποιο παθολογικό υπόβαθρο όπως ανωμαλίες της πυελοουρητηρικής συμβολής, εκκολπώματα των καλύκων, κακοήθειες, αλλά και παθήσεις του οπισθοπεριτοναίου (οπισθοπεριτοναική ίνωση).
Η θεραπεία πρέπει να εξατομικεύεται σε κάθε περίπτωση. Ορισμένες μελέτες – κυρίως των περασμένων δεκαετιών – προκρίνουν την ανοιχτή χειρουργική ωστόσο σήμερα αυτή περιορίζεται στην αντιμετώπιση εκτεταμένης ρήξης της πυέλου. Οι περισσότερες ωστόσο μελέτες αναδεικνύουν σημαντικά οφέλη από τις ελάχιστα επεμβατικές θεραπείες όπως η τοποθέτηση ουρητηρικού stent ή νεφροστομίας.
Η αυτόματη ρήξη της αποχετευτικής οδού (νεφρικής πυέλου ή ουρητήρα) στο πλαίσιο ουρητηρολιθίασης είναι μια σπάνια επιπλοκή με ελάχιστες χαρακτηριστικές κλινικές ενδείξεις. Θα πρέπει να διαφοροποιείται από άλλες αιτίες κοιλιακού πόνου ώστε να αντιμετωπίζεται εγκαίρως πριν την εγκατάσταση σοβαρής βλάβης (ουροσήψη, νεφρική ανεπάρκεια).
Ρήξη της αποχετευτικής μοίρας και δημιουργία ουρινώματος: μια σπάνια επιπλοκή της ουρολιθίασης
