Προβλήματα στύσης: από τους αιγυπτιακούς παπύρους στο Leonardo da Vinci
Η στυτική δυσλειτουργία αποτελεί αρκετά συχνή πάθηση και έχει περιγραφεί από την αρχή της γραπτής ιστορίας. Επηρεάζει τους άνδρες όλων των φυλών και όλων των κοινωνικών τάξεων.
Οι πρώτες αναφορές της χρονολογούνται το 2000 π.Χ περίπου σε αιγυπτιακούς παπύρους. Αποδιδόταν σε άγνωστα φυσικά και υπερφυσικά αίτια (κακά πνεύματα και μαγεία!!!). Αργότερα ο Ιπποκράτης περιέγραψε περιπτώσεις στυτικής δυσλειτουργίας στους πλούσιους κατοίκους της Σκυθίας. Κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εφίππευση ήταν η αιτία (οι φτωχοί κάτοικοι δεν είχαν άλογα!!!).
Ένας από τους πρώτους ανθρώπους που μελέτησαν διεξοδικά το πέος ήταν ο Leonardo da Vinci (1452-1519). Αυτός ο λαμπρός άνδρας αντιτάχθηκε στην ιδέα ότι η στύση προέκυπτε ως αποτέλεσμα της συσσώρευσης αέρα.
“The penis does not obey the order of its master, who tries to erect or shrink it at will. Istead, the penis erects freely while its master is asleep.
The penis must be said to have its own mind, by any stretch of the imagination.” – Leonardo da Vinci
Η παρατήρηση αυτή του Leonardo da Vinci στην περίοδο της Αναγέννησης (γύρω στο 1504 μ.Χ.), όταν δηλαδή πρόσεξε την παρουσία αίματος στα διογκωμένα πέη των κρεμασμένων ανδρών, έδωσε ώθηση στη διερεύνηση και κατανόηση του μηχανισμού της στύσης. Από τη χρονική εκείνη περίοδο άρχισε να εγκαταλείπεται η μέχρι τότε εικασία περί εισόδου αέρα στο πέος κατά τη διάρκεια της στύσης που διατύπωσε ο Αριστοτέλης. Ο μεγάλος δάσκαλος της αρχαιότητας μάλιστα περιέγραψε και τρεις κλάδους νεύρων που μετέφεραν πνεύμα και ενέργεια στο πέος.
Η ιστορική αναδρομή συνεχίζεται με τα δέκα βιβλία χειρουργικής του Ambroise Pare το 1585 και ένα περί αναπαραγωγής. Διατύπωσε τη θεωρία της σύστασης του πέους από ομόκεντρους χιτώνες από νεύρα, φλέβες και αρτηρίες, δύο συνδέσμους (σηραγγώδη σώματα), ένα τμήμα του ουροποιητικού και τέσσερις μύες. Χαρακτηριστική είναι η φράση του: “ Όταν ο άνδρας διακατέχεται από σεξουαλικό πόθο και επιθυμία, το ανδρικό μόριο γεμίζει με αίμα και προκαλείται η στύση του”.
Κατά τη διάρκεια του 16ου αιώνα πολλές θεωρίες διατυπώθηκαν σχετικά με τις αιμοδυναμικές μεταβολές που συμβαίνουν στο φαινόμενο της στύσης. Τον 19ο αιώνα η φλεβική σύγκλειση αποτέλεσε τον κύριο μηχανισμό πρόκλησης και διατήρησης της στύσης. Έπρεπε να φτάσουμε στις αρχές του 1980 για να κατανοηθεί η παθοφυσιολογία του φαινομένου και να δοθεί τέλος στις ανακρίβειες και τις αβάσιμες θεωρίες. Έτσι έγινε γνωστό ότι σε κυτταρικό επίπεδο ο κύριος νευροδιαβιβαστής της στύσης είναι το μονοξείδιο του αζώτου (ΝΟ).
Η λειτουργία της στύσης είναι ένα νευροαγγειακό φαινόμενο που επιτυγχάνεται με την άρτια λειτουργία των λείων μυϊκών ινών στην αυξημένη παροχή αίματος με ταυτόχρονη σύγκλειση των φλεβικών βαλβίδων, ύστερα από ερέθισμα (απτικό, οπτικό, ακουστικό, σκέψης) σε ένα υγιές ανατομικά και λειτουργικά όργανο.