Λιθίαση από ουρικό οξύ

Η ουρολιθίαση αποτελεί μια πολυπαραγοντική διαταραχή. Η συχνότητα εμφάνισής της εξαρτάται από το φύλο, την ηλικία, την κληρονομικότητα, τη φυλή, το κοινωνικοοικονομικό επίπεδο, τις κλιματολογικές συνθήκες κ.ά. Ωστόσο, σημαντικό ρόλο στην εμφάνισή της κατέχει η λήψη υγρών και η διαιτητική αγωγή που ακολουθεί το κάθε άτομο, το οποίο νοσεί ή έχει προδιάθεση στην εμφάνιση νεφρολιθίασης.

Η λιθίαση από ουρικό οξύ (ουρική λιθίαση) αποτελεί το τρίτο συχνότερο είδος ουρολιθίασης και αντιστοιχεί περίπου στο 10% όλων των λίθων. Ο επιπολασμός της νόσου επηρεάζεται από το φύλο και την ηλικία. Οι λίθοι από ουρικό οξύ είναι πιο συχνοί στους άντρες παρά στις γυναίκες. Άτομα μεγαλύτερα των 65 ετών έχουν διπλάσιες πιθανότητες να σχηματίσουν λίθους ουρικού οξέος σε σχέση με νεότερες ηλικίες. Η ουρική λιθίαση παρουσιάζει γεωγραφική κατανομή και η επίπτωση της φαίνεται να είναι μεγαλύτερη στις χώρες της Μέσης Ανατολής (25%). Τέλος ο κίνδυνος εμφάνισης τους αυξάνει σε ασθενείς που υποβάλλονται σε χημειοθεραπεία.

Το ουρικό οξύ παράγεται από το μεταβολισμό των πουρινών που προέρχονται από τον καταβολισμό των νουκλεϊκών οξέων του οργανισμού και τις πουρίνες που λαμβάνονται με την τροφή. Καθημερινά παράγονται 600- 800 mg ουρικού οξέος, κατά κύριο λόγο στο ήπαρ. Τα 2/3 του παραγόμενου ουρικού οξέος αποβάλλεται από τους νεφρούς, ενώ το 1/3 αποβάλλεται από το γαστρεντερικό σωλήνα.

Οι λίθοι από ουρικό οξύ είναι πιο πιθανό να σχηματιστούν, όταν τα ούρα είναι σταθερά όξινα. Σε αυτό μπορεί να συμβάλει μία διατροφή πλούσια σε ζωικές πρωτεΐνες και πουρίνες, ουσίες που βρίσκονται σε αρκετά τρόφιμα. Οι σημαντικότεροι παράγοντες κινδύνου για λιθίαση από ουρικό οξύ είναι:

• το όξινο pΗ των ούρων

• η μικρή ποσότητα ούρων

• η αυξημένη απέκκριση του ουρικού οξέος

Η διατροφή αποτελεί το βασικότερο στοιχείο για το σχηματισμό του συγκεκριμένου τύπου λίθων. Τρώγοντας λιγότερες τροφές πλούσιες σε πουρίνες μπορείτε να ελαττώσετε τον κίνδυνο δημιουργίας περαιτέρω λίθων. Υψηλά επίπεδα πουρινών έχουν βρεθεί σε κάποιους τύπους ψαριών (όπως χέλι, μύδια, μαρίδες, σαρδέλες, αντσούγιες), κόκκινο κρέας και εντόσθια (καρδιά, συκώτι, νεφρό).

 

Οι περισσότεροι ασθενείς με λιθίαση ουρικού οξέος ή ουρικού αμμωνίου έχουν μεγάλες πιθανότητες για εμφάνιση υποτροπιάζουσας λιθίασης. Οι λίθοι ουρικού οξέος εμφανίζονται με αυξημένη συχνότητα σε ασθενείς με:

• διαρροϊκά σύνδρομα
• σακχαρώδη διαβήτη
• παχυσαρκία
• αυξημένο ουρικό οξύ
• μεταβολικό σύνδρομο

Διάγνωση 

• Λήψη ιστορικού
• Γενική ούρων: pH<5,5 και κρύσταλλοι ουρικού οξέος
• Rö NOK: ακτινοδιαπερατοί λίθοι
• U/S έλεγχος: ανίχνευση λίθων μεγέθους 0,5-1cm
• CT έλεγχος: ανίχνευση λίθων ακόμη και μεγέθους 0.5cm

 

Πρόληψη λιθίασης ουρικού οξέος

Οι λίθοι ουρικού οξέος είναι δυνατόν να διαλυθούν με κατάλληλη διατροφή και φαρμακευτική αγωγή. Στόχοι της θεραπείας είναι η αύξηση του pH και η ελάττωση της συγκέντρωσης του ουρικού οξέος στα ούρα με παράλληλη αύξηση του όγκου των ούρων.

• Διατροφή: ψάρια, πουλερικά, κόκκινο κρέας (50% του συνολικού ουρικού οξέος)
• Αύξηση του pH των ούρων μεταξύ 6.2-6.8
• Έλεγχος του pH από τον ίδιο τον ασθενή
• Μείωση της απέκκρισης ουρικού οξέος με χρήση αλλοπουρινόλης

Αλκαλοποίηση ούρων με κιτρικό κάλιο ή διττανθρακικό νάτριο σε λιθίαση ουρικού οξέος

• Το όξινο pH (<5.5) αποτελεί το σημαντικότερο παράγοντα στη δημιουργία ουρικής λιθίασης

• Η διατροφή αποτελεί το βασικό στοιχείο για το σχηματισμό ουρικών λίθων

• Υψηλός κίνδυνος υποτροπής