Καρκίνος του προστάτη ανθεκτικός στον ευνουχισµό (ευνουχοάντοχος καρκίνος του προστάτη), Castrate Resistant Prostate Cancer (CRPC)
Ο καρκίνος του προστάτη είναι ο συχνότερος σε εμφάνιση καρκίνος στους άντρες στην Ευρώπη με 473.000 νέες διαγνώσεις και 108.000 θανάτους το 2020, ενώ τα αντίστοιχα δεδομένα παγκοσμίως κάνουν λόγο για 1,4 εκατομμύρια διαγνώσεις. Ο συνολικός κίνδυνος που έχει ένας άντρας να εμφανίσει καρκίνο του προστάτη κατά την διάρκεια της ζωής του είναι 12,9%, ενώ ο αντίστοιχος θανάτου από την νόσο είναι 2,3%. Αποτελεί μια κακοήθη νόσο με μακρά «φυσική» πορεία.
Ο προχωρημένος καρκίνος του προστάτη είναι γνωστός με διάφορα ονόματα με την πάροδο των ετών, συμπεριλαμβανομένου του ανθεκτικού στις ορμόνες καρκίνου του προστάτη (HRPC) και του μη ευαίσθητου στα ανδρογόνα καρκίνου του προστάτη (AIPC). Πιο πρόσφατα εισήχθη ο όρος ¨ανθεκτικός στον ευνουχισμό καρκίνος του προστάτη (CRPC, Castrate Resistant Prostate Cancer)¨ με τη συνειδητοποίηση ότι η ενδοκρινής / παρακρινής παραγωγή ανδρογόνων παίζει σημαντικό ρόλο στην ανθεκτικότητα των καρκινικών κυττάρων του προστάτη στη θεραπεία καταστολής τεστοστερόνης.
Ο ανθεκτικός στον ευνουχισμό καρκίνος του προστάτη ορίζεται από την εξέλιξη της νόσου παρά τη θεραπεία στέρησης ανδρογόνων (ADT, Androgen deprivation therapy). Μπορεί να παρουσιαστεί:
- είτε ως συνεχής αύξηση των επιπέδων του ειδικού προστατικού αντιγόνου ορού (PSA),
- είτε ως εξέλιξη προϋπάρχουσας νόσου ή/και εμφάνιση νέων μεταστάσεων.
Καρκίνος του προστάτη ανθεκτικός στον ευνουχισµό (ευνουχοάντοχος καρκίνος του προστάτη), Castrate Resistant Prostate Cancer (CRPC)
Δυστυχώς, παρά τα υψηλά ποσοστά ανταπόκρισης στην ορμονοθεραπεία η πλειονότητα των όγκων αναπτύσσουν αντίσταση σε αυτή. Το στάδιο αυτό ονομάζεται καρκίνος του προστάτη ανθεκτικός στον ευνουχισµό (Castrate Resistant Prostate Cancer, CRPC).
Ο καρκίνος του προστάτη χαρακτηρίζεται ως ευνουχοάντοχος, μόνο όταν υπάρχει βιοχημική ένδειξη πως είχε επιτευχθεί ο ανδρογονικός αποκλεισμός (επίπεδα τεστοστερόνης ορού <50 ng/dl) και υπάρχει απεικονιστική ή/και βιοχημική επιδείνωση νόσου.
Ορισμός του ευνουχοάντοχου καρκίνου του προστάτη σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρείας: 3 συνεχόμενες αυξήσεις της τιμής του PSA σε εβδομαδιαίες μετρήσεις με τουλάχιστον 2 τιμές κατά 50% υψηλότερες του ναδίρ, επί μιας τιμής του PSA όμως > 2 ng/ml και επί μιας τεστοστερόνης στα επίπεδα του ευνουχισμού (<50 ng/dl).
90% των ασθενών με mCRPC εμφανίζουν οστικές μεταστάσεις και η πλειοψηφία τους είναι οστεοβλαστικές.
Κλινική εικόνα:
- ασυμπτωματικοί
- οστικά άλγη
- συμβάματα σχετιζόμενα με οστική νόσο (SRE, skeletal related events):
- Συμπίεση νωτιαίου μυελού
- Παθολογικά κατάγματα
- Σοβαρή υπερασβεστιαιμία
- Ανάγκη για παρέμβαση (ακτινοβολία, χειρουργείο)
Καρκίνος προστάτη ανθεκτικός στον ευνουχισµό (Castrate Resistant Prostate Cancer, CRPC)
