Θυρεοειδής και διαταραχές της σεξουαλικής λειτουργίας

Θυρεοειδής και διαταραχές της σεξουαλικής λειτουργίας

Διάφορες όψεις της σεξουαλικής συμπεριφοράς στον άνθρωπο ρυθμίζονται από το ορμονικό σύστημα. Υπολογίζεται ότι σήμερα περισσότεροι από 300 εκατομμύρια άνθρωποι παγκοσμίως αντιμετωπίζουν πρόβλημα με τον θυρεοειδή τους. Πάνω από τους μισούς δεν γνωρίζουν για την κατάστασή τους.

Τόσο ο υποθυρεοειδισμός όσο και ο υπερθυρεοειδισμός, είναι πιθανό να επηρεάσουν τη σεξουαλική λειτουργία ανδρών και γυναικών.

Ο θυρεοειδής είναι ένας μικρός αδένας που βρίσκεται στη βάση του λαιμού. Έχει σχήμα πεταλούδας και βάρος που δεν ξεπερνά τα 25 γραμμάρια. Είναι ιδιαίτερα σημαντικός για την ισορροπία του οργανισμού μέσω της παραγωγής σημαντικών ορμονών που «κυβερνούν» τον μεταβολισμό μας και όχι μόνο. Ο λειτουργικός ρόλος του αδένα είναι να συνθέτει, να αποθηκεύει και να εκκρίνει τις θυρεοειδικές ορμόνες, από τα θυλακικά κύτταρα τη θυροξίνη (Τ4) και τριιωδοθυρονίνη (Τ3) και από τα παραθυλακικά κύτταρα την θυρεοκαλσιτονίνη. Οι θυρεοειδικές ορμόνες έχουν δράση σχεδόν σε κάθε κύτταρο στο ανθρώπινο σώμα. 

Η σπουδαιότητά του θυρεοειδούς αδένα για την υγεία και την ευημερία του ανθρώπου είναι αντιστρόφως ανάλογη με το μέγεθός του.

 

Οι ορμόνες του θυρεοειδούς αδένα ρυθμίζουν την ταχύτητα με την οποία ο οργανισμός διεκπεραιώνει το μεταβολικό ρυθμό. Όταν ο θυρεοειδής υπολειτουργεί, παράγει πολύ μικρή ποσότητα θυρεοειδικής ορμόνης, προκαλώντας υποθυρεοειδισμό. Αντίθετα, όταν ο θυρεοειδής υπερλειτουργεί, ο αδένας απελευθερώνει μεγάλη ποσότητα ορμόνης, κατάσταση γνωστή ως υπερθυρεοειδισμός.

Δυσλειτουργίες του θυρεοειδούς έχουν συνδεθεί με ένα ευρύ φάσμα διαταραχών που αφορούν την αναπαραγωγική διαδικασία. Μπορεί να προκαλέσουν από μη φυσιολογική σεξουαλική ανάπτυξη έως σεξουαλικές δυσλειτουργίες ή ακόμα και υπογονιμότητα.

Η στυτική δυσλειτουργία και οι διαταραχές της εκσπερμάτισης ήταν κοινά προβλήματα για τους άνδρες και με τους δυο τύπους θυρεοειδών διαταραχών. Η καθυστερημένη εκσπερμάτιση συσχετίστηκε περισσότερο με τον υποθυρεοειδισμό, ενώ η πρόωρη εκσπερμάτιση συνδέθηκε με τον υπερθυρεοειδισμό. Για τις γυναίκες τόσο ο υποθυρεοειδισμός όσο και ο υπερθυρεοειδισμός συνδέθηκαν με χαμηλή ερωτική επιθυμία, ανεπαρκή λίπανση του κόλπου, δυσκολία στον οργασμό, χαμηλή ικανοποίηση και δυσπαρευνία.

 

Σύμφωνα με πρόσφατες έρευνες οι διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα είναι πιθανό να προκαλούν σεξουαλική δυσλειτουργία στον άνδρα.

Επιστήμονες εξέτασαν τη συχνότητα των σεξουαλικών δυσκολιών σε ενήλικες άνδρες ασθενείς με υπερθυρεοειδισμό ή υποθυρεοειδισμό, πριν και μετά την ανάρρωσή τους.

Σύμφωνα με τις προσωπικές συνεντεύξεις ανδρών με υπερθυρεοειδισμό, διαπιστώθηκε ότι:

• το 18% είχαν μειωμένη σεξουαλική επιθυμία
• το 3% είχε καθυστερημένη εκσπερμάτιση
• το 50% είχε πρόωρη εκσπερμάτιση
• το 15% στυτική δυσλειτουργία

Μεταξύ των ανδρών με υποθυρεοειδισμό:

• το 64% είχε μειωμένη σεξουαλική επιθυμία, καθυστερημένη εκσπερμάτιση ή στυτική δυσλειτουργία
• το 7% υπέφερε από πρόωρη εκσπερμάτιση

Όταν οι πάσχοντες από υπερθυρεοειδισμό έλαβαν αγωγή, το ποσοστό της πρόωρης εκσπερμάτισης βελτιώθηκε από το 50% στο 15%, ποσοστό όμοιο με αυτό του γενικού πληθυσμού. Η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία και η καθυστερημένη εκσπερμάτιση επιλύθηκαν με τη θεραπεία στους περισσότερους ασθενείς.

Η καθυστερημένη εκσπερμάτιση επιλύθηκε και στους μισούς πάσχοντες από υποθυρεοειδισμό μετά τη θεραπεία, ενώ η στυτική δυσλειτουργία εξαφανίστηκε και η μειωμένη σεξουαλική επιθυμία βελτιώθηκε σημαντικά.

Όλοι οι πάσχοντες από υποθυρεοειδισμό ή υπερθυρεοειδισμό θα πρέπει να υποβάλλονται σε έλεγχο της σεξουαλικής λειτουργίας.

Υποθυρεοειδισμός

Ένας υπολειτουργικός θυρεοειδής δεν παράγει επαρκείς ποσότητες θυρεοειδών ορμονών. Τα τυπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• αύξηση βάρους
• αίσθημα κόπωσης
• δυσκοιλιότητα
• δυσανεξία στο κρύο

Η ορμονική απορρύθμιση που απορρέει από τον υποθυρεοειδισμό προκαλεί σε αρκετές γυναίκες υποτονική σεξουαλική επιθυμία και δυσκολία στην επίτευξη και διατήρηση σεξουαλικής διέγερσης. Οι δυσλειτουργίες αυτές, όμως, από πολλούς αποδίδονται στα γενικότερα συμπτώματα εξασθένισης του μεταβολισμού που προκαλεί ο υποθυρεοειδισμός, όπως εξουθένωση, κούραση και διαταραχές διάθεσης, και όχι στην ασθένεια καθαυτή. Σε περιπτώσεις που υπάρχει σοβαρή έλλειψη θυρεοειδικών ορμονών και δεν λαμβάνεται η κατάλληλη θεραπεία, είναι πιθανό να επηρεαστεί και το αναπαραγωγικό σύστημα της γυναίκας, με την εκδήλωση ολιγομηνόρροιας και αμηνόρροιας.

Στους άνδρες, ο υποθυρεοειδισμός έχει συνδεθεί με στυτική δυσλειτουργία, καθυστερημένη εκσπερμάτιση και ελαττωμένη κινητικότητα του σπέρματος. Μάλιστα, έρευνες έχουν δείξει ότι φαρμακευτική αντιμετώπιση της διαταραχής οδηγεί σε αποκατάσταση της σεξουαλικής δυσλειτουργίας και της αναπαραγωγικής ικανότητας. Η γαλακτόρροια σε έναν άνδρα μπορεί να είναι ένας επιπλέον λόγος που θα κινήσει υποψίες για υποθυρεοειδισμό.

Υπερθυρεοειδισμός

Ένας υπερλειτουργικός θυρεοειδής  παράγει υπερβολικές ποσότητες θυρεοειδών ορμονών. Τα τυπικά συμπτώματα περιλαμβάνουν:

• αυξημένη όρεξη
• αύξηση βάρους
• δυσανεξία στην ζέστη
• νευρικότητα

Περιπτώσεις υπερθυρεοειδισμού συχνά σχετίζονται τόσο με απότομη αύξηση της σεξουαλικής ορμής, όπως είναι αναμενόμενο από την «επιτάχυνση» του μεταβολισμού, όσο και με μείωση της επιθυμίας, όπως συμβαίνει στον υποθυρεοειδισμό.

Επίσης, είναι πιθανό η υπερπροσπάθεια που καταβάλλει το άτομο, προκειμένου να ανταπεξέλθει στους τόσο «γρήγορους ρυθμούς» που απαιτεί ο αυξημένος μεταβολισμός του, να καταπονεί και να κουράζει τον ασθενή, με αποτέλεσμα την εμφάνιση μειωμένης libido.

Ο υπερθυρεοειδισμός έχει και αυτός συνδεθεί με στυτική δυσλειτουργία, αλλά και με πρόωρη εκσπερμάτιση. Πρόσφατες έρευνες, όμως, έδειξαν ότι τόσο στον υπερθυρεοειδισμό όσο και στον υποθυρεοειδισμό, η στυτική δυσλειτουργία εμφανίζεται δευτερογενώς, ως αποτέλεσμα δυσλειτουργίας της εκσπερμάτισης.

Η πρόωρη και η καθυστερημένη εκσπερμάτιση είναι, αντίστοιχα, οι πρωταρχικές δυσλειτουργίες στον άνδρα που απορρέουν από τις διαταραχές του θυρεοειδούς. Σύμφωνα με νέα ευρήματα μάλιστα, δεν αποτελούν απλά επακόλουθα της γενικότερης κλινικής εικόνας των ασθενών με διαταραχές του θυρεοειδούς, αλλά οι θυρεοειδικές ορμόνες βρέθηκαν να εμπλέκονται στη φυσιολογία της εκσπερμάτισης. Ο υπερθυρεοειδισμός έχει επιπλέον ενοχοποιηθεί για ολιγοσπερμία, στειρότητα και μη φυσιολογική μορφολογία σπέρματος. Τέλος, ο υπερθυρεοειδισμός στους άνδρες έχει παρατηρηθεί ότι προκαλεί γυναικομαστία.

Η έγκαιρη διάγνωση και η θεραπεία συμβάλλουν στην ανάκτηση και διατήρηση μιας υγιούς σεξουαλικής ζωής. Είναι σημαντικό άτομα με προβλήματα θυρεοειδούς να γνωρίζουν ότι υπάρχουν αποτελεσματικές θεραπείες που υποκαθιστούν ή μειώνουν τα επίπεδα των ορμονών.

Η εμφάνιση μιας σεξουαλικής διαταραχής οφειλόμενης σε ορμονική δυσλειτουργία δεν είναι μη αναστρέψιμη. Σε καμία περίπτωση δε σημαίνει την αρχή του τέλους της σεξουαλικής ζωής.

Η θεραπεία και των δυο δυσλειτουργιών του θυρεοειδούς μπορεί να επιφέρει θεαματική βελτίωση στην ερωτική ζωή των ασθενών.

Τα σεξουαλικά προβλήματα που αντιμετωπίζουν αυτοί οι ασθενείς συχνά αντιμετωπίζονται ως χαμηλή προτεραιότητα. Αυτό όμως έχει σημαντική επίπτωση στην ποιότητα ζωής τους.