Κιρσοκήλη είναι η κιρσοειδής διεύρυνση των φλεβών του όρχι, οι οποίες ονομάζονται σπερματικές φλέβες. Στην πλειονότητα των περιπτώσεων εμφανίζεται στην αριστερή πλευρά. Αποτελεί τη συχνότερη, αλλά ευτυχώς αναστρέψιμη, αιτία ανδρικής υπογονιμότητας, καθώς μειώνει σημαντικά την παραγωγή σπερματοζωαρίων. Η συχνότητα της ανέρχεται σε 15% του φυσιολογικού ανδρικού πληθυσμού, ενώ μεταξύ των ανδρών με πρωτοπαθή υπογονιμότητα το ποσοστό αυτό φθάνει το 40%.
Η κιρσοκήλη αποτελεί το συχνότερο, σε παγκόσμιο επίπεδο, χειρουργικά διορθώσιμο αίτιο ανδρικής υπογονιμότητας.
Ταξινόμηση κιρσοκήλης
-
Υποκλινική: μη ορατή, μη ψηλαφητή, ούτε στην ηρεμία ούτε στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, διάγνωση με υπερηχογραφικό έλεγχο
- 1ουβαθμού: ψηλαφητή στην αύξηση της ενδοκοιλιακής πίεσης, αλλά όχι στην ηρεμία
- 2ουβαθμού: ψηλαφητή στην ηρεμία, αλλά μη ορατή
- 3ουβαθμού: ορατή στην ηρεμία
Είναι γενικά αποδεκτό ότι η κιρσοκήλη δρα αρνητικά στην ανάπτυξη του όρχι και στη σπερματογένεση.
Επειδή η επίδραση της κιρσοκήλης είναι βαθμιαία, η έγκαιρη διάγνωση της πάθησης καθώς και η διάγνωση της υποκλινικής κιρσοκήλης (αυτής δηλαδή που δεν έχει δώσει πλήρη συμπτωματολογία) είναι πολύ σημαντική για την θεραπεία της νόσου. Η φυσική εξέταση αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο στη διάγνωση της κιρσοκήλης. Η διαγνωστική προσέγγιση συμπληρώνεται με ένα ειδικό υπερηχογράφημα οσχέου (Doppler οσχέου), όπου γίνονται ορατές οι φλέβες, μετράται η διάμετρός τους και φαίνεται η πλήρωσή τους με αίμα που λιμνάζει και παλινδρομεί, δημιουργώντας τη φλεβική συμφόρηση του όρχεως.