PSMA PET/CT: ένα πολύτιμο εργαλείο στην εξατομικευμένη διάγνωση και θεραπεία του καρκίνου του προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη είναι στις μέρες μας ένα από τα κυρίαρχα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ανδρικός πληθυσμός. Αποτελεί τη δεύτερη αιτία θανάτου που σχετίζεται με καρκίνο στους άνδρες παγκοσμίως. Η έγκαιρη και έγκυρη διάγνωση έχει καθοριστική σημασία για την επιλογή της πιο αποτελεσματικής θεραπείας.

Τεχνικές απεικόνισης όπως:

• η αξονική τομογραφία,
• η μαγνητική τομογραφία και
• το σπινθηρογράφημα οστών

έχουν παραδοσιακά χρησιμοποιηθεί για τη διάγνωση και τη σταδιοποίηση της νόσου.

Τα τελευταία χρόνια, μια επαναστατική τεχνική απεικόνισης, το PSMA PET/CT (Prostate-Specific Membrane Antigen Positron Emission Tomography), έχει εμφανιστεί ως μια καινοτόμος διαγνωστική μέθοδος  στη διαχείριση του καρκίνου του προστάτη.

Οι μέθοδοι μοριακής απεικόνισης που στοχεύουν το PSMA έχουν πρόσφατα κερδίσει την προσοχή λόγω της υψηλής ακρίβειάς τους.

Τοµογραφία εκποµπής ποζιτρονίων (ΡΕΤ, Positron Emission Tomography)

Η τοµογραφία εκποµπής ποζιτρονίων είναι μια μέθοδος της πυρηνικής ιατρικής, κατά την οποία χορηγούμε στον ασθενή κάποιο ραδιοφάρµακο. Δίνει ανατομικές και μεταβολικές πληροφορίες ταυτόχρονα, απεικονίζοντας ολόκληρο το σώμα, με τον ασθενή να είναι στην ίδια θέση, τοποθετημένος στο ίδιο κρεβάτι μηχανήματος, εντοπίζοντας με ακρίβεια την ανατομική θέση της παθολογικής μεταβολικής δραστηριότητας μέσα στο σώμα. Η ΡΕΤ είναι μια μοναδική απεικονιστική μέθοδος που παρατηρεί in vivo τις βιολογικές αλλαγές, χρησιμοποιώντας ραδιοφάρμακα που μιμούνται ενδογενή μόρια. Η εξέταση περιλαμβάνει την ενδοφλέβια χορήγηση μιας πολύ μικρής δόσης ραδιοφαρμάκου, το οποίο «ταξιδεύει» σε όλο το σώμα και προσλαμβάνεται από όργανα και ιστούς. Με αυτόν τον τρόπο, κύτταρα με ταχύτερο μεταβολισμό (όπως τα καρκινικά) ανιχνεύονται. Αναγνωρίζοντας τις αλλαγές στο σώμα σε κυτταρικό επίπεδο, η PET μπορεί να ανιχνεύσει νωρίτερα τη νόσο πριν να γίνει εμφανής σε άλλες απεικονιστικές μεθόδους.

PSMA (prostate specific membrane antigen)

To PSMA (prostate specific membrane antigen, ειδικό προστατικό αντιγόνο της μεμβράνης) αποτελεί µια διαµεµβρανική πρωτεΐνη τύπου ΙΙ. Υπερεκφράζεται από 100 έως 1.000 φορές περισσότερο στην κυτταρική επιφάνεια των κυττάρων στον καρκίνο του προστάτη συγκριτικά µε τα φυσιολογικά κύτταρα. Η έκφραση του PSMA αυξάνεται σε υψηλότερο στάδιο όγκου και σε υψηλότερο grade, όταν ο όγκος αποδιαφοροποιείται, καθώς και στους ορµονοάντοχους όγκους.

Το PSMA PET/CT χρησιμοποιεί μια ουσία ιχνηλάτη που στοχεύει την πρωτεΐνη PSMA. Η ουσία ιχνηλάτης εισέρχεται στο σώμα του ασθενούς μετά από ενδοφλέβια έγχυση. Συνδέεται εκλεκτικά με το PSMA, δημιουργώντας μια απεικόνιση των καρκινικών κυττάρων του προστάτη σε όλο το σώμα.

Ο καρκίνος του προστάτη είναι μια σύνθετη νόσος καθώς, εκτός από τα χαρακτηριστικά της νόσου, τις θεραπευτικές επιλογές επηρεάζουν και άλλοι παράγοντες όπως η ηλικία του ασθενούς, οι συννοσηρότητες καθώς και η προτίμηση του ιδίου του ασθενούς.

Το PSMA PET/CT  θεωρείται πολύτιμο εργαλείο σε διάφορες πτυχές της φροντίδας των ασθενών στην κλινική διαχείριση του καρκίνου του προστάτη. Έχει δείξει πολλά υποσχόμενα αποτελέσματα:

• στην αρχική σταδιοποίηση του καρκίνου του προστάτη,
• στον εντοπισμό υποτροπιάζουσας ή επίμονης νόσου και
• στη σταδιοποίηση πριν από τη θεραπεία.

Το PSMA PET/CT βρίσκεται στην αιχμή της μοριακής απεικόνισης του καρκίνου του προστάτη σε όλο τον κόσμο. Αποδίδει ακρίβεια της τάξεως του 95% στη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη, σε σύγκριση με όλες τις υπόλοιπες εξετάσεις που εφαρμόζονται σήμερα.