Το σπερματοζωάριο είναι το γεννητικό κύτταρο (γαμέτης) των ζωικών οργανισμών. Οι δύο κύριες λειτουργίες του είναι η μεταφορά των 23 απλοειδών χρωμοσωμάτων του στο ωάριο και η ενεργοποίηση της διεργασίας ανάπτυξης του ζυγώτη. Το σπερματοζωάριο έχει ολικό μήκος 50 μm και αποτελείται από τρεις μορφολογικώς και λειτουργικώς διακριτές περιοχές:
- την κεφαλή,
- το κυρίως σώμα και
- την ουρά.
Είναι ένα ιδιαίτερα εξειδικευμένο κύτταρο, το οποίο δεν αναπτύσσεται και δε διαιρείται. Ένας άντρας με λειτουργικούς όρχεις παράγει περίπου 300 εκατομμύρια νέα σπερματοζωάρια σε καθημερινή βάση. Μία και μόνο εκσπερμάτιση μπορεί να περιέχει αρκετές εκατοντάδες εκατομμύρια σπερματοζωάρια.
Σύμφωνα με τις οδηγίες του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας ένα ιδανικό σπερματοζωάριο έχει τα εξής χαρακτηριστικά:
- Έχει ωοειδές σχήμα κεφαλής, με κανονικό περίγραμμα, μήκος 4 – 5 μικρόμετρα και πάχος 2,5 – 3,5 μικρόμετρα.
- Παρουσιάζει ανοιχτόχρωμη περιοχή που καταλαμβάνει το 40-70% της κεφαλής και ορίζεται ως η περιοχή ακροσώματος και σκουρότερη οπίσθια περιοχή.
- Η αναλογία μήκους και πλάτους κεφαλής πρέπει να είναι μεταξύ 1,5 και 1,75.
- Η ουρά του σπερματοζωαρίου είναι συμμετρικά τοποθετημένη στη βάση της κεφαλής, η οποία πρέπει να είναι πλατιά.
- Μόνο μία ουρά πρέπει να είναι προσκολλημένη, με μήκος 45 μικρόμετρα, χωρίς να παρουσιάζει ανωμαλίες, όπως περιελίξεις, σπασίματα ή να είναι διπλωμένη γύρω από τον εαυτό της.
- Το τμήμα της ουράς αμέσως δίπλα στην κεφαλή με μήκος 7-8 μm ονομάζεται ενδιάμεσο τμήμα και πρέπει να είναι κάπως παχύτερο (1μm).
- Στη βάση της κεφαλής εμφανίζεται επίσης μία κυτταροπλασματική σταγόνα με απαλό περίγραμμα χωρίς ασυνέχειες και ανωμαλίες και με μέγεθος το 30% της κεφαλής του σπερματοζωαρίου.