Σύμφωνα με μεγάλη έρευνα που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό Urology οι περισσότεροι άνδρες (70%) που υποβάλλονται σε PSA δε γνωρίζουν τι ακριβώς είναι, ούτε ποια πλεονεκτήματα και μειονεκτήματα έχει η συγκεκριμένη εξέταση.
Η εξέταση του ειδικού προστατικού αντιγόνου (Prostate Specific Antigen – PSA) χρησιμοποιείται ευρέως από τη δεκαετία του ’80. Αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο για την πρόληψη και την έγκαιρη διάγνωση του καρκίνου του προστάτη. Είναι μια εργαστηριακή εξέταση η οποία προσδιορίζει την τιμή του PSA στο ορό του αίματος ενός άντρα. Συστήνεται η μέτρηση μιας τιμής αναφοράς σε ηλικία 40-45 ετών. Ακολουθεί εξατομικευμένη προσαρμογή της παρακολούθησης σε χρονικά διαστήματα ανάλογα με την αρχική τιμή.
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι δεν υπάρχει κάποια τιμή PSA που να διαχωρίζει το φυσιολογικό από το παθολογικό.
Το PSA θεωρείται ειδική εξέταση για τον προστάτη, καθώς παράγεται κυρίως από αυτόν. Δεν θεωρείται όμως ειδική για κάποια συγκεκριμένη πάθηση του. Υπάρχουν άνδρες με “φυσιολογική” τιμή PSA που έχουν καρκίνο και οι οποίοι δεν θα υποβληθούν σε περαιτέρω έλεγχο, με αποτέλεσμα να μην διαγνωστεί ο καρκίνος τους. Υπάρχουν επίσης και άλλοι άνδρες με μετρίως αυξημένη τιμή που έχουν καλοήθη υπερπλασία και όχι καρκίνο και οι οποίοι θα υποβληθούν σε μη αναγκαία βιοψία προστάτη.
Η τιμή του PSA είναι ενδεικτική και η αξιολόγηση πρέπει να γίνεται από τον ουρολόγο.
Η εξέταση του PSA στοχεύει στην ανίχνευση του καρκίνου σε ένα πρώιμο στάδιο, που επιδέχεται θεραπευτικής αγωγής, και στη μείωση της συνολικής και ειδικής θνησιμότητας. Ωστόσο, από τα στοιχεία έχει αποδειχθεί ότι η εξέταση δεν είναι πάντα έγκυρη. Επιπλέον, μπορεί να έχει βλαπτικές επιπτώσεις, όπως η υπερδιάγνωση και η υπερθεραπεία.
Οι περισσότερες ιατρικές οργανώσεις ενθαρρύνουν τους άνδρες άνω των 45-50 ετών να συζητούν τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του προληπτικού ελέγχου για τον καρκίνο του προστάτη με τον ουρολόγο τους. Η απόφαση θα πρέπει να λαμβάνεται νωρίτερα, εάν υπάρχει οικογενειακό ιστορικό καρκίνου του προστάτη ή άλλοι παράγοντες κινδύνου.
