Το ουροποιητικό σύστημα έχει ως κύρια λειτουργία την παραγωγή και την αποβολή των ούρων, με τα οποία απομακρύνονται οι άχρηστες και επιβλαβείς ουσίες που παράγονται κατά το μεταβολισμό. Συμμετέχει έτσι αποφασιστικά στη διατήρηση του εσωτερικού περιβάλλοντος του οργανισμού σε μια σταθερή κατάσταση.
Βασικές λειτουργίες του ουροποιητικού συστήματος:
- παραγωγή και απέκκριση των ούρων από τον οργανισμό
- απομάκρυνση των άχρηστων και βλαβερών ουσιών από τον οργανισμό
- ρύθμιση των υγρών και ηλεκτρολυτών του σώματος
- διατήρηση της οξεοβασικής ισορροπίας
Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από ένα πολύπλοκο και εκλεπτυσμένο αποχετευτικό σύστημα αγωγών, που μετατρέπει τη συνεχή
ακούσια παραγωγή των ούρων από τους νεφρούς σε περιοδική εκούσια αποβολή αυτών δια της ουρήθρας στο εξωτερικό περιβάλλον. Η σταδιακή αποθήκευση των ούρων αλλά και η αποβολή τους σε συνθήκες κοινωνικά αποδεκτές, αποτελούν ένα πολύπλοκο φαινόμενο, που απαιτεί την ανατομική ακεραιότητα και τη λειτουργική αρτιότητα του ουροποιητικού, αλλά και του νευρικού συστήματος.
Eμφανίζει δύο μοίρες, την εκκριτική, που αποτελείται από τους νεφρούς, με την οποία επιτελείται η απέκκριση των ούρων, και την αποχετευτική, με την οποία τα ούρα απομακρύνεται από τον οργανισμό. Η αποχετευτική μοίρα αποτελείται από τους νεφρικούς κάλυκες, τις νεφρικές πυέλους, τους ουρητήρες, την ουροδόχο κύστη και την ουρήθρα. Τα όργανα του ουροποιητικού συστήματος, καλά προστατευμένα από τη φύση, εντοπίζονται στον οπισθοπεριτοναϊκό χώρο και στην ελάσσονα πύελο.
Το ουροποιητικό σύστημα αποτελείται από:
• τους νεφρούς
• τους ουρητήρες
• την ουροδόχο κύστη
• την ουρήθρα
Οι νεφροί είναι δύο, έχουν σχήμα φασολιού και βρίσκονται στο πίσω μέρος της κοιλιάς, αριστερά και δεξιά από την σπονδυλική στήλη. Είναι πολύ σημαντικά όργανα και ο κύριος ρόλους τους είναι η παραγωγή των ούρων με τα οποία απομακρύνονται οι άχρηστες ουσίες από το σώμα και ρυθμίζεται το ισοζύγιο του νερού, ενώ ταυτόχρονα παράγουν χρήσιμες ορμόνες που συμβάλουν στη ρύθμιση της αρτηριακής πίεσης και στην ανανέωση του αίματος.
Αφού τα ούρα παραχθούν, κατεβαίνουν προς την ουροδόχο κύστη από δύο λεπτούς σωλήνες τους ουρητήρες. Φυσιολογικά κάθε 4 περίπου ώρες νιώθουμε την ανάγκη για ούρηση. Όταν οι συνθήκες το επιτρέψουν, ο εγκέφαλος δίνει την εντολή και τα ούρα αποβάλλονται από την ουρήθρα.
Χρήσιμες πληροφορίες για το ουροποιητικό σύστημα
- Ο μέσος ενήλικας παράγει περίπου 6,5 φλιτζάνια ούρα την ημέρα. Η παραγωγή αυτή γίνεται σταδιακά από τους νεφρούς.
- Η ουροδόχος κύστη ενός ενήλικα έχει μέγεθος μεγάλου γκρέιπφρουτ και την ικανότητα να διαστέλλεται για να δεχτεί τα ούρα και να συστέλλεται όταν αδειάζει. Η μέγιστη ποσότητα ούρων που μπορεί με άνεση να δεχτεί και να κρατήσει για χρονικό διάστημα 2-5 ωρών είναι 1,5-2 φλιτζάνια ούρα (αντιστοιχούν σε 400-500 ml).
- Είναι φυσιολογικό να ουρεί κανείς 4-8 φορές στη διάρκεια ενός 24ώρου. Στη διάρκεια της νύχτας, όμως, πρέπει να αντέχει 8 ώρες χωρίς να ουρήσει (αν και το να ξυπνάει μία φορά το βράδυ θεωρείται στα όρια του φυσιολογικού).
- Τα ούρα ενός υγιούς ανθρώπου φυσιολογικά πρέπει να είναι στείρα, δηλαδή να μην περιέχουν καθόλου παθολογικά βακτήρια και άλλους μικροοργανισμούς.
- Τα ούρα αποτελούνται κατά 95% από νερό και κατά 2,5% από ουρία. Το υπόλοιπο 2,5% είναι συνδυασμός αλάτων, ορμονών, θρεπτικών συστατικών και κρεατινίνης.
- Η μέτρηση των επιπέδων της ουρίας και της κρεατινίνης στο αίμα χρησιμοποιείται για την αξιολόγηση της υγείας των νεφρών.
- Το χρώμα των ούρων είναι ενδεικτικό της κατάστασης της υγείας του οργανισμού. Τα ούρα φυσιολογικά πρέπει να έχουν ανοικτό κίτρινο ή υποκίτρινο χρώμα.