Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη (ΚΥΠ) είναι μία συνήθης πάθηση για τους άνδρες άνω των 50 ετών. Η ύπαρξή της μπορεί να πυροδοτήσει ενοχλητικά συμπτώματα στο ουροποιητικό σύστημα όπως δυσκολία στην ούρηση, ατελή ούρηση, επιτακτικότητα και μειωμένη ροή ούρων.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη είναι μια προοδευτική νόσος, στενά συνδεδεμένη με την ηλικία. Παρά την μεγάλη επίδραση της ΚΥΠ στη δημόσια υγεία, η παθοφυσιολογία της νόσου παραμένει μέχρι και σήμερα σε μεγάλο βαθμό άγνωστη. Πράγματι, παρόλο που έχουν προταθεί διάφορες θεωρίες, η αιτιολογία της ΚΥΠ παραμένει αμφίβολη και κυρίως πολυπαραγοντική. Διάφοροι μηχανισμοί εμπλέκονται στην ανάπτυξη και εξέλιξη της νόσου, ωστόσο η ηλικία και η αναδιοργάνωση (remodeling) του προστατικού ιστού, που επέρχεται με την πάροδο αυτής, παραμένει ο κεντρικός μηχανισμός που ενοχοποιείται.
Η πάθηση παρατηρείται συχνότερα σε άντρες που είναι παχύσαρκοι, κάνουν καθιστική ζωή, πάσχουν από μεταβολικό σύνδρομο, έχουν προβλήματα στύσης και επιβαρυμένο κληρονομικό ιστορικό. Αντίθετα, άντρες με υπογοναδισμό, έλλειψη δηλαδή τεστοστερόνης, σπάνια θα παρουσιάσουν τη νόσο, αφού η ανάπτυξη του προστάτη εξαρτάται από αυτή την «ανδρική» ορμόνη.
Παράγοντες κινδύνου
- Αυξανόμενη ηλικία
- Κληρονομικότητα
- Μεταβολικό σύνδρομο
- Έλλειψη φυσικής άσκησης, καθιστική ζωή
- Στυτική δυσλειτουργία
- Εθνικότητα
- Φλεγμονή
- Επιβαρυμένο κληρονομικό ιστορικό (σακχαρώδης διαβήτης, στεφανιαία νόσος, κ.ά.)
Καλοήθης αύξηση του μεγέθους του προστάτη
Η ηλικία αποτελεί βασικό παράγοντα κινδύνου της εξέλιξης της νόσου. Η νόσος σπανίως εμφανίζεται σε ηλικίες μικρότερες των 40 ετών. Έχει υπολογιστεί ότι το 50% των ανδρών μεταξύ των ηλικιών 51- 60 ετών έχουν ΚΥΠ, ενώ το ποσοστό αυτό για τους άνδρες άνω των 80 ετών εκτοξεύεται στο 90%.
Ο κληρονομικότητα είναι επίσης ένας σημαντικός παράγοντας κινδύνου. Οι περισσότεροι από τους μισούς ασθενείς που θα χειρουργηθούν για ΚΥΠ σε ηλικία κάτω των 60 ετών έχουν συγγενή πάσχοντα από τη νόσο. Η πιθανότητα εμφάνισης συμπτωματικής ΚΥΠ σε έναν άντρα τετραπλασιάζεται έως εξαπλασιάζεται, όταν υπάρχει συγγενής πρώτου βαθμού με ΚΥΠ.
Τελευταίες μελέτες δείχνουν μία ισχυρή συσχέτιση του μεταβολικού συνδρόμου με την εμφάνιση της καλοήθους υπερπλασίας του προστάτη και των συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό (έως και 80% συχνότερα σε σχέση με άνδρες χωρίς μεταβολικό σύνδρομο).
Επιδημιολογικές μελέτες δείχνουν μία αναλογική σχέση του δείκτη μάζας σώματος με την εμφάνιση της νόσου. Επιπλέον, υπάρχει σχέση των συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό ακόμη και με τη βαρύτητα της παχυσαρκίας.
Τα συμπτώματα της ΚΥΠ είναι λιγότερο συχνά σε Ασιάτες άνδρες σε σχέση με τους άνδρες της λευκής και μαύρης φυλής. Οι άνδρες της μαύρης φυλής παρουσιάζουν συμπτώματα σε νεαρότερες ηλικίες σε σχέση με εκείνους της λευκής φυλής.
Μεγάλος αριθμός κλινικών μελετών δείχνει μία ισχυρή σύνδεση της ΚΥΠ με τη φλεγμονή. Ο ακριβής μηχανισμός όμως είναι αδιευκρίνιστος. Πιθανώς το μεταβολικό σύνδρομο να παίζει κάποιο ρόλο προάγοντας τη φλεγμονή και το οξειδωτικό stress στον οργανισμό. Άλλωστε η φλεγμονή είναι ένα σχεδόν μόνιμο εύρημα που συνοδεύει τα ιστολογικά ευρήματα της ΚΥΠ.
Η καλοήθης υπερπλασία του προστάτη και η στυτική δυσλειτουργία (ΣΔ) είναι δύο παθήσεις που απασχολούν τους άνδρες μετά την ηλικία των 40 ετών και σχετικά συχνά συνυπάρχουν στον ίδιο άνδρα. Η ΚΥΠ, όχι μόνο αυξάνει τις πιθανότητες για ΣΔ, αλλά η σοβαρότητα των συμπτωμάτων της ούρησης καταδεικνύει και το βαθμό στυτικής διαταραχής.
Η ΚΥΠ και η ΣΔ μοιράζονται κοινούς παράγοντες κινδύνου όπως είναι:
- η ηλικία,
- ο σακχαρώδης διαβήτης,
- η υπέρταση,
- η παχυσαρκία και
- ο υπογοναδισμός.
Η αντιμετώπιση της ΚΥΠ μπορεί να βελτιώσει και τη στύση ενός άνδρα.
Προστάτης αδένας
