Η νυκτουρία αποτελεί ένα από τα πιο ενοχλητικά συμπτώματα και επηρεάζει την ποιότητα ζωής των ασθενών. Είναι η αφύπνιση κατά τη διάρκεια της νύχτας, μία ή περισσότερες φορές, λόγω της ανάγκης για ούρηση. Συνδέεται με μείωση της ποιότητας του βραδινού ύπνου και κατά συνέπεια αίσθημα κόπωσης κατά τη διάρκεια της ημέρας, μείωση ενεργητικότητας, απώλεια της ικανότητας συγκέντρωσης, πεσμένη ψυχολογική διάθεση, ακόμη και απώλεια μνήμης.
Μελέτες στο γενικό πληθυσμό αναφέρουν ότι η επίπτωση της κλινικά σημαντικής νυκτουρίας (δύο ή περισσότερα επεισόδια ούρησης κατά τη διάρκεια της νύκτας) κυμαίνεται από 15.5 έως 28% στους άνδρες και από 21 έως 34% στις γυναίκες.
Η νυκτουρία έχει πολυπαραγοντική αιτιολογία και μπορεί να οφείλεται τόσο σε ουρολογικές όσο και σε μη ουρολογικές παθήσεις ή καταστάσεις. Αυτό μπορεί να εξηγεί γιατί η φαρμακευτική θεραπεία που στοχεύει το κατώτερο ουροποιητικό μπορεί να μην είναι κατάλληλη για όλους. Είναι επομένως σημαντικό οι ασθενείς με νυκτουρία να υποβάλλονται σε ενδελεχή διερεύνηση της υποκείμενης αιτίας προκειμένου να δοθεί η κατάλληλη αγωγή.
Ουρολογικά αίτια νυκτουρίας
- Καλοήθης υπερπλασία προστάτη
- Καρκίνος Προστάτη
- Στένωμα ουρήθρας
- Υπερδραστήρια κύστη
- Λιθίαση Κύστεως
- Κυστίτιδα
- Καρκίνος ουροδόχου κύστης
Μη Ουρολογικά αίτια νυκτουρίας
- Νεφρική ανεπάρκεια
- Σακχαρώδης διαβήτης
- Άποιος διαβήτης
- Καρδιακή Ανεπάρκεια,
- Ψυχογενής πολυδιψία
- Αποφρακτική υπνική άπνοια
- Υπερβολική κατανάλωση αλκοόλ
- Λήψη διουρητικών φαρμάκων
Διάγνωση νυκτουρίας
Σύμφωνα με τις κατευθυντήριες οδηγίες της ευρωπαϊκής ουρολογικής εταιρείας η διαγνωστική προσέγγιση πρέπει να περιλαμβάνει:
- τη διερεύνηση ύπαρξης διαταραχής του κατώτερου ουροποιητικού συστήματος όπως το υποκυστικό κώλυμα, η υπερδραστήρια κύστη και το σύνδρομο χρόνιου πυελικού άλγους. Η βαρύτητα και η ενόχληση καθενός από τα συμπτώματα πρέπει να αναγνωρίζεται με τη βοήθεια ειδικού ερωτηματολογίου συμπτωμάτων, ενώ η συμπλήρωση του ημερολογίου ούρησης είναι υποχρεωτική.
- τον έλεγχο και αξιολόγηση της συμβολής της συμπεριφοράς και του τρόπου ζωής στη διαταραχή του ύπνου και του ισοζυγίου υγρών.
- την αξιολόγηση του ιατρικού ιστορικού του ασθενούς και των φαρμάκων που λαμβάνει καθώς και τον έλεγχο για σημαντικές καταστάσεις όπως η νεφρική ανεπάρκεια, ο σακχαρώδης διαβήτης, η καρδιακή ανεπάρκεια και η αποφρακτική υπνική άπνοια.
- την αναζήτηση βοήθειας από ειδικούς σε συστηματικές παθήσεις ή διαταραχές του ύπνου που είτε αντιμετωπίζονται πλημμελώς είτε υποψιαζόμαστε από την κλινική διερεύνηση του ασθενούς.
Θεραπεία νυκτουρίας
Οι παράγοντες που μπορεί να επηρεάσουν τη θεραπευτική προσέγγιση είναι:
- το ιατρικό ιστορικό του ασθενούς
- η λαμβανόμενη φαρμακευτική αγωγή
- τα διαθέσιμα φάρμακα
- οι προσωπικές προτιμήσεις του ασθενούς
Η θεραπεία της νυκτουρίας, όταν οφείλεται σε ουρολογική πάθηση αντιμετωπίζεται με τη θεραπεία του υποκείμενου νοσήματος, π.χ. διουρηθρική προστατεκτομή για άνδρες που πάσχουν από ΚΥΠ ή αφαίρεση του λίθου σε περίπτωση λιθίασης της κύστης.
Όσον αφορά τη φαρμακευτική θεραπεία οι a–blockers και τα αντιχολινεργικά φάρμακα μπορούν να βοηθήσουν σε περιπτώσεις υποκυστικής απόφραξης και υπερδραστήριας κύστης, ενώ η θεραπεία με δεσμοπρεσσίνη έχει θεαματικά αποτελέσματα στην νυκτερινή πολυουρία.
Γενικά μέτρα που μπορεί δράσουν στη βελτίωση της νυκτουρίας είναι ο περιορισμός της κατανάλωσης υγρών πριν τη βραδινή κατάκλιση. Σε ασθενείς που λαμβάνουν διουρητικά, βοηθά η λήψη τους τουλάχιστον ένα 6ωρο προ της κατακλίσεως και όχι λίγο πριν την κατάκλιση. Επίσης συνιστάται η αποφυγή λήψης αλκοόλ και καφέ το βράδυ. Οπωσδήποτε πριν την κατάκλιση πρέπει να γίνεται επίσκεψη στη τουαλέτα για πλήρη κένωση της κύστης.
Συμβουλές για τον τρόπο ζωής με τη νυκτουρία
Οι γενικές αλλαγές στον τρόπο ζωής μπορούν να σας βοηθήσουν να διαχειριστείτε την ποιότητα ζωής σας:
- Πιείτε λιγότερο αργά το απόγευμα και το βράδυ για να αποφύγετε να σηκωθείτε τη νύχτα για να ουρήσετε.
- Πίνετε τουλάχιστον 1-1,5 λίτρα κάθε μέρα και συζητήστε με το γιατρό σας αν μπορείτε να πιείτε περισσότερα.
- Μειώστε το αλκοόλ και την καφεΐνη, επειδή μπορεί να αυξήσουν την παραγωγή ούρων και να ερεθίσουν την ουροδόχο κύστη. Θυμηθείτε ότι ακόμη και ποτά που χαρακτηρίζονται χωρίς καφεΐνη, όπως τσάι, καφές ή αναψυκτικά, μπορεί να έχουν κάποια ποσότητα καφεΐνης.
- Αποφύγετε να τρώτε μεγάλα γεύματα λίγο πριν πάτε για ύπνο. Επίσης, ορισμένα τρόφιμα μπορούν να επιδεινώσουν τη νυκτουρία σας. Είναι χρήσιμο να αποφύγετε τη σοκολάτα και τα πικάντικα τρόφιμα, ειδικά τα βράδια.
- Αποφύγετε το κάπνισμα. Η νικοτίνη είναι διεγερτική και μπορεί να επηρεάσει την ποιότητα του ύπνου σας.
- Ξαπλώστε και ξυπνήστε περίπου την ίδια ώρα, 7 ημέρες την εβδομάδα.
- Μείνετε στο κρεβάτι όσο χρειάζεστε για να είστε σε εγρήγορση και ενεργητικοί την επόμενη μέρα. Εάν παραμείνετε στο κρεβάτι πάρα πολύ ώρα ή σηκωθείτε πολύ σύντομα, η ποιότητα του ύπνου σας μπορεί να μειωθεί.
- Αποφύγετε τον ύπνο κατά τη διάρκεια της ημέρας.
- Κοιμηθείτε σε περιβάλλον με καλή θερμοκρασία χωρίς φως ή ενοχλητικούς θορύβους.
Νυκτουρία
