Νεότερες θεραπείες για τον προχωρημένο καρκίνο του προστάτη

Ο καρκίνος του προστάτη αποτελεί στις μέρες μας ένα από τα κυρίαρχα ιατρικά προβλήματα που αντιμετωπίζει ο ανδρικός πληθυσμός. Η καλύτερη κατανόηση της βιολογίας της νόσου οδήγησε σήμερα στην ανάπτυξη νέων φαρμακευτικών παραγόντων με διαφορετικούς μηχανισμούς δράσης.

Η θεραπεία του προχωρημένου καρκίνου του προστάτη αποτελεί ένα ενεργό πεδίο έρευνας. Νέα φάρμακα και νέοι συνδυασμοί φαρμάκων και άλλων θεραπειών βρίσκονται σε ανάπτυξη. Οι θεραπείες αυτές:

• αυξάνουν την επιβίωση,
• βελτιώνουν την ποιότητα ζωής των ασθενών και
• καθυστερούν την εμφάνιση επιπλοκών της νόσου.

 

 

• Όλοι οι καρκίνοι του προστάτη δεν είναι ίδιοι.
• Σε μερικούς άνδρες η νόσος είναι πολύ επιθετική και απαιτείται άμεση θεραπεία, ενώ σε άλλους είναι μία αργά εξελισσόμενη νόσος, η οποία είναι απίθανο να προκαλέσει σοβαρά προβλήματα.
• Το 80% σχεδόν των καρκίνων του προστάτη διαγιγνώσκονται, όταν είναι περιορισμένοι ή εντοπισμένοι στην περιοχή του προστάτη.

Τα ποσοστά επιβίωσης, για όλα τα στάδια του καρκίνου του προστάτη, έχουν αυξηθεί από 67% στο 92% τα τελευταία 20 χρόνια, σύμφωνα με τα στοιχεία της Αμερικανικής Εταιρείας Καρκίνου (American Cancer Society), κυρίως επειδή σήμερα περισσότεροι άνδρες διαγιγνώσκονται σε αρχικά στάδια απ’ ότι παλιότερα.

Παρόλα αυτά, ένα ποσοστό 20% των ασθενών στην αρχική διάγνωση θα παρουσιάσουν μεταστατική νόσο. Δυστυχώς, σε αυτή την ομάδα ασθενών η 5ετής επιβίωση μειώνεται από το 100% στο 28%.

Ο μεταστατικός ανθεκτικός στον ευνουχισμό καρκίνος του προστάτη εμφανίζεται όταν η νόσος έχει κάνει μεταστάσεις πέρα από τον προστάτη σε άλλα όργανα του σώματος και εξελίσσεται παρόλο που τα επίπεδα της τεστοστερόνης παραμένουν κάτω από το όριο του ευνουχισμού.

Η ορμονοθεραπεία αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο της θεραπείας του μεταστατικού καρκίνου προστάτη.

Συνιστάται σε πρώτη φάση στην χορήγηση ανάλογων LHRH υπό μορφή υποδόριων ενέσεων κάθε 3 μήνες σε συνδυασμό με δισκία αντιανδρογόνων που λαμβάνονται κάθε μέρα. Ο συνδυασμός αυτός προκαλεί πλήρη ανδρικό ορμονικό αποκλεισμό με αποτελέσματα εξαιρετικά που διαρκούν χρόνια.

Στην πορεία της νόσου, υπάρχει πιθανότητα σε άλλοτε άλλο χρονικό διάστημα να αναπτυχθεί αντοχή στα φάρμακα. Αυτό έχει σαν αποτέλεσμα την επαναδραστηριοποίηση του καρκίνου που εκδηλώνεται με αύξηση του PSA και τη δημιουργία μεταστάσεων. Αυτή η κατάσταση λέγεται “καρκίνος προστάτη ανθεκτικός στον ευνουχισμό” (Castrate Resistant Prostate Cancer, CRPC).

Ο καρκίνος του προστάτη χαρακτηρίζεται ως ευνουχοάντοχος, μόνο όταν υπάρχει βιοχημική ένδειξη πως είχε επιτευχθεί ο ανδρογονικός αποκλεισμός (επίπεδα τεστοστερόνης ορού <50 ng/dl) και υπάρχει απεικονιστική ή/και βιοχημική επιδείνωση νόσου.

CRPC: το μέγεθος του προβλήματος

• Περίπου 10-20% των ασθενών παρουσιάζονται με νόσο προχωρημένου σταδίου, ήδη κατά τη διάγνωση.
• Έως και 40% των ανδρών με προχωρημένο καρκίνο του προστάτη αναπτύσσουν μεταστατική νόσο.
• Στους περισσότερους η νόσος θα καταστεί τελικά ανθεκτική στον ευνουχισμό, παρά τη θεραπεία στέρησης των ανδρογόνων.
• Το μέσο χρονικό διάστημα έως την ανάπτυξη CRPC μετά από την έναρξη ορμονικής θεραπείας είναι 2-3 έτη και μετά από αυτή την εξέλιξη η πρόγνωση είναι κακή.

 

Στοχευμένη ορμονοθεραπεία 2^ης γραμμής

Τα σκευάσματα Abiraterone acetate & Enzalutamide ενδείκνυνται στη θεραπεία του μεταστατικού, ανθεκτικού στον ευνουχισμό καρκίνου του προστάτη σε ενήλικες άνδρες οι οποίοι είναι ασυμπτωματικοί ή ήπια συμπτωματικοί έπειτα από αποτυχία της θεραπείας στέρησης ανδρογόνων και στους οποίους η χημειοθεραπεία δεν ενδείκνυται ακόμα κλινικά.

Η abiraterone είναι αναστολέας του CYP17 και αναστέλλει την σύνθεση των ανδρογόνων στα επινεφρίδια, τους όρχεις και εντός του προστατικού καρκίνου με αποτέλεσμα την μείωση της τεστοστερόνης. Χορηγείται μαζί με πρεδνιζόνη. Έχει καλά αποτελέσματα με βελτίωση της επιβίωσης χωρίς σπουδαίες παρενέργειες.

Η enzalutamide συνδέεται με τους υποδοχείς ανδρογόνων και ασκεί την αντιανδρογόνο δράση του δια αναστολής του σηματοδοτικού μονοπατιού που δρομολογούν οι υποδοχείς.

Συμπεράσματα

H abiraterone acetate και η enzalutamide σύμφωνα με πρόσφατες μελέτες επέδειξαν:

• Σημαντικό όφελος επιβίωσης σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο πριν τη χημειοθεραπεία
• Σημαντικό όφελος στην καθυστέρηση της απεικονιστικής εξέλιξης σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο πριν τη χημειοθεραπεία
• Σημαντικά μεγαλύτερο χρονικό διάστημα έως την εξέλιξη του PSA σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο πριν τη χημειοθεραπεία
• Σημαντική καθυστέρηση έναρξης της χημειοθεραπείας
• Σημαντική βελτίωση της ποιότητας ζωής σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο
• Ευνοϊκό προφίλ ασφάλειας σε σύγκριση με το εικονικό φάρμακο.