Σάββατο, 09 Μαρτίου 2019 / Published in Ιατρικοί Όροι, Λειτουργικός Έλεγχος Όύρησης, Παθήσεις ουροδόχου κύστης

Ουροροομετρία

Η ουροροομετρία (μέτρηση της ροής των ούρων) είναι η απλούστερη μορφή ουροδυναμικού ελέγχου. Δίνει χρήσιμες πληροφορίες για την ποιότητα της ούρησης. Διάφοροι όροι, εκτός από ουροροομετρία, βρίσκονται σε καθημερινή χρήση για να την περιγράψουν όπως ουροροομέτρηση, ροομετρία, ροομέτρηση και ροόγραμμα. Οι όροι αυτοί θεωρούνται εξίσου δόκιμοι και η χρήση τους εξαρτάται από την προτίμηση του ουρολόγου.

Είναι μη επεμβατική, ανώδυνη εξέταση και γίνεται στο ιατρείο. Ουσιαστικά πρόκειται για μια ούρηση σε ένα ειδικό μηχάνημα που καταγράφει τη ροή των ούρων, όταν ο ασθενής ουρεί μέσα σε αυτό. Η εξέταση διαρκεί μερικά λεπτά και συνδυάζεται συνήθως με μέτρηση του υπολείμματος των ούρων (PVR, Post Void Residual).

Η ουροροομετρία (uroflow) καταγράφει τον αποβαλλόμενο όγκο ούρων στη μονάδα του χρόνου με τη μορφή μιας καμπύλης και αξιολογεί τη μέγιστη και μέση ροή ούρων, τη διάρκεια της ούρησης, το χρόνο επίτευξης της μέγιστης ροής και τη μορφή της καμπύλης ούρησης. Μπορεί επίσης να δώσει πληροφορίες για τη λειτουργική χωρητικότητα της κύστης. Οι τιμές ροής μετρούνται σε ml/sec και αποτελούν έκφραση δύο συνιστωσών: της πίεσης εξώθησης του εξωστήρα μυ και της αντίστασης στη ροή των ούρων.

Οι φυσιολογικές τιμές μέγιστης ροής στους άνδρες κυμαίνονται μεταξύ 16-25 ml/sec, ενώ στις γυναίκες όπου το μήκος της ουρήθρας είναι μικρότερο και, συνεπώς, η αντίσταση στη ροή των ούρων επίσης μικρότερη, οι φυσιολογικές τιμές είναι υψηλότερες (έως 30 ml/sec). (Οι τιμές αυτές ισχύουν για ελάχιστο όγκο αποβαλλόμενων ούρων 100-150 ml).

Η φυσιολογική διάρκεια ούρησης με πλήρη, φυσιολογικής χωρητικότητας κύστη, κυμαίνεται στα 20-30sec. Η φυσιολογική καμπύλη ούρησης είναι κωδωνοειδής.

Ενδείξεις για ουροροομετρία

Η ουροροομετρία γίνεται συνήθως, όταν ο ασθενής αναφέρει συμπτώματα από το κατώτερο ουροποιητικό σύστημα (LUTS, Lower Urinary Tract Symptoms). Είναι σημαντική για την διαφορική διάγνωση των διαφόρων δυσκολιών ούρησης και της ακράτειας των ούρων. Αποτελεί ένα πολύ χρήσιμο εργαλείο για την παρακολούθηση της υπερπλασίας του προστάτη σε τακτά χρονικά διαστήματα.

Η ουροροομετρία είναι μια μη επεμβατική και σχετικά φθηνή μέθοδος. Για τον λόγο αυτό αποτελεί μια αναντικατάστατη, πρώτης γραμμής εξέταση διαλογής (screening test) για τους περισσότερους ασθενείς με υποψία δυσλειτουργίας του κατώτερου ουροποιητικού.

Η ουροροομετρία συστήνεται:

• Στους άνδρες ως μέρος (προαιρετικά) της συστηματικής διαγνωστικής προσέγγισης των συμπτωμάτων από το κατώτερο ουροποιητικό (δυσκολία στην ούρηση, αίσθημα ατελούς κένωσης της κύστης, συχνουρία, επιτακτικότητα, νυκτουρία κ.ά.), ενώ πρέπει να διενεργείται πριν από την έναρξη οποιασδήποτε θεραπευτικής αντιμετώπισης, σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας.

• Ως μέρος της διαγνωστικής προσέγγισης της νευρολογικής αιτιολογίας δυσλειτουργίας του κατώτερου ουροποιητικού σύμφωνα με τις οδηγίες της Ευρωπαϊκής Ουρολογικής Εταιρίας.
Η ουροροομετρία ενδείκνυται σε κάθε περίπτωση που χρειάζονται αντικειμενικές και ποσοτικές πληροφορίες που θα βοηθήσουν στην κατανόηση της παθοφυσιολογίας τόσο των συμπτωμάτων αποθήκευσης όσο και των συμπτωμάτων κένωσης.

Παράμετροι που αναφέρονται στο πόρισμα της εξέτασης:

Βασικές πληροφορίες

• Όγκος ούρησης
• Μέγιστη ροή (Qmax)
• Υπόλειμμα ούρων

Επιπλέον πληροφορίες

• Χρόνος ούρησης
• Μέση ροή (Qav)
• Χρόνος ροής
• Χρόνος για την έναρξη της ροής
• Χρόνος για την επίτευξη μέγιστης ροής

Προετοιμασία ασθενούς για ουροροομετρία

Καλό είναι ο ασθενής να έχει ενημερωθεί για τις διαδικασίες της εξέτασης εκ των προτέρων. Θα πρέπει να έρθει στο προγραμματισμένο ραντεβού, με σκοπό να υπάρχει αρκετός χρόνος για την επανάληψη της εξέτασης, αν προκύψει τεχνικό σφάλμα, ή αν η ούρηση δεν είναι αντιπροσωπευτική για τον ασθενή ή αν το επιβάλλει η υπό διερεύνηση παθολογία. (προτείνονται τουλάχιστον 2 καταγραφές, όταν υπάρχει υποψία υποκυστικού κωλύματος)

Η πλέον συνήθης τακτική είναι να προτείνεται στον ασθενή να ξεκινήσει τη λήψη υγρών (κατά προτίμηση νερό, 2-3 ποτήρια ή 1-2 μικρά μπουκάλια νερό) περίπου μια ώρα πριν το ραντεβού και να αποφεύγει να ουρήσει το διάστημα αυτό.

Ο στόχος είναι να προσέλθει για την εξέταση με την κύστη γεμάτη, όχι όμως σε βαθμό που να νιώθει άβολα. Με άλλα λόγια, όταν έχει ‘’φυσιολογική’’ επιθυμία για ούρηση. Η παραπάνω τακτική επιβάλλεται να τροποποιείται κατά περίπτωση με βάση τα συμπτώματα του ασθενούς και την ένδειξη για τη λειτουργική χωρητικότητα της κύστης από διάγραμμα συχνότητας – όγκου ή το ημερολόγιο ούρησης.

Όταν ο ασθενής είναι έτοιμος να ουρήσει με ‘’φυσιολογική’’ επιθυμία (αυτή που συνήθως τον οδηγεί με άνεση στην τουαλέτα), του ζητείται επιπλέον:

• Να ουρήσει χωρίς να βιάζεται

• Να μην προσπαθήσει να έχει καλή επίδοση (να μην σφίγγεται)

• Να μην πιέζει το πέος (για άνδρες)

• Να μείνει όσο πιο σταθερός μπορεί και να στοχεύσει σε ένα σημείο, και να μην το αλλάξει

Όταν η ούρηση τελειώσει, ο ασθενής θα πρέπει να ερωτηθεί αν η συγκεκριμένη ούρηση ήταν η συνήθης για αυτόν, καλύτερη ή χειρότερη (θα καταγραφεί στην αναφορά του αποτελέσματος).

Ένας σημαντικός στόχος για την ουροροομετρία είναι η επίτευξη αποβαλλόμενων όγκων ούρων μεγαλύτερων των 150ml και ιδανικά μεγαλύτερων των 200ml. Αν αυτό δεν θεωρείται εφικτό (με βάση τα συμπτώματα του ασθενούς και την ένδειξη για τη λειτουργική χωρητικότητα της κύστης από διάγραμμα συχνότητας – όγκου ή το ημερολόγιο ούρησης), μικρότεροι όγκοι αναφέρονται κανονικά.